Podczas sesji Rady Miejskiej w Radzyminie w dn. 11 marca radni zajmą się projektem uchwały nt. zmian modelu naliczania opłat za odbiór odpadów na terenie gminy Radzymin oraz projektami związanych z tym uchwał o wysokościach opłat od 1 kwietnia br. W związku z tym, że w ostatnich miesiącach drastycznie wzrosły ceny na rynku gospodarki odpadami, zwłaszcza na Mazowszu, gmina Radzymin jest zmuszona wprowadzić zmiany, aby zapewnić ciągłość odbioru odpadów komunalnych.
Wzrost cen na rynku odbioru odpadów komunalnych
O kryzysie na rynku odbioru odpadów na Mazowszu wielokrotnie donosiły media regionalne i ogólnopolskie. Jest on związany z m.in. z uchyleniem przez Ministra Środowiska pozwoleń zintegrowanych dla czterech spośród sześciu Regionalnych Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych (RIPOK) na obszarze aglomeracji warszawskiej, a także z opóźnieniem w uchwaleniu Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami (WGPO), który Sejmik Województwa przyjął dopiero w styczniu br. Bez tego planu nie były możliwe wojewódzkie inwestycje w obszarze gospodarki odpadami. W efekcie koszty odbioru tony odpadów przez RIPOK-i w rejonie, do którego należy gmina Radzymin, wzrosły w ciągu roku od 200 zł do blisko 600 zł. Trzeba też pamiętać, że zgodnie z WGPO gmina Radzymin należy do określonego regionu odbioru odpadów i nie może ich wywozić do innych regionów, gdzie są niższe ceny odbioru, tak jak to ma miejsce w przypadku miejscowości odleglejszych od Warszawy (np. sąsiedni Klembów).
Sytuację ilustrują rzeczywiste miesięczne koszty usług odbioru i przetwarzania odpadów w gminie Radzymin. W skali całej gminy w ostatnim okresie miesięczny koszt kształtował się następująco:
- 09.11.2016-31.12.2017 ? 264.600 zł
- 01.01.2018-31.03.2018 ? 280.000 zł
- 01.04.2018-31.12.2018 ? 396.360 zł
- 01.01.2019-31.03.2019 ? 540.360 zł
- 01.04.2019-31.12.2019 ? 961.200 zł (prognoza)
Prognozowana kwota za okres kwiecień-grudzień 2019 r. wynika z przetargu, który gmina Radzymin ogłosiła 15 października 2018 r., a na który wpłynęła tylko jedna oferta ? od firmy Imperf w wysokości 9,56 mln zł. Więcej nt. przetargu można przeczytać w komunikacie z dn. 1 lutego 2019 r.
W powyższych kwotach zawarte są koszty odbioru odpadów zmieszanych, segregowanych, biodegradowalnych i wielkogabarytowych z gospodarstw domowych i działek rekreacyjnych, a także koszty funkcjonowania PSZOK, czyli Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, który działa w naszej gminie przy ul. Komunalnej 8.
Planowany nowy model naliczania opłat za odbiór odpadów w gminie Radzymin ? według zużycia wody
Przypomnijmy, że zgodnie z obowiązującymi przepisami system odbioru odpadów w gminach musi być systemem samofinansującym się. Oznacza to, że wszystkie wpływy z opłat od mieszkańców muszą być przeznaczone na pokrycie kosztów odbioru odpadów komunalnych i innych kosztów z tym związanych, np. usuwania dzikich wysypisk. Ta zasada działa również w drugą stronę ? aby zawrzeć umowę z dostawcą usług odbioru odpadów, wyłonionym w przetargu, stawki płacone przez mieszkańców za odbiór odpadów muszą być ustalone na poziomie, który umożliwia pokrycie faktycznych kosztów usług i obsługi systemu przez pracowników odpowiedzialnych za gospodarkę odpadami.
Prawo dopuszcza wybór metody naliczania opłat w zależności od:
- liczby mieszkańców, zamieszkujących daną nieruchomość
- ilości zużytej wody z danej nieruchomości
- powierzchni lokalu mieszkalnego lub liczby gospodarstw domowych
Prawo nie dopuszcza możliwości naliczania opłat od ilości, tj. wagi, wytworzonych odpadów.
Gmina Radzymin do tej pory stosowała naliczanie opłat za odbiór odpadów od liczby osób w gospodarstwie domowym. Nowy, przedłożony obecnie Radzie Miejskiej, model naliczania opłat, opiera się na naliczaniu opłat za śmiecie na bazie faktycznego zużycia wody w gospodarstwie domowym. Zaletą tej metody jest jej powszechność oraz fakt, że dużo skuteczniej niż inne metody uszczelnia system poboru opłat. Bez względu na to, czy lokal jest wynajmowany, czy mieszkaniec jest lub nie jest zameldowany, a nawet gdy budynek jest nieodebrany, to jeśli zużywana jest woda, wówczas opłata za odbiór odpadów będzie nieuchronna. Dzięki powszechności zwiększa się liczba osób płacących za odbiór odpadów i tym samym stawka za ich odbiór staje się niższa dla wszystkich.
W dotychczasowym systemie zdarzały się często przypadki, że mieszkańcy deklarowali niższą niż faktyczna liczbę osób w gospodarstwie, aby zapłacić mniej. Siłą rzeczy niezapłacone koszty rozkładały się na pozostałych mieszkańców, który złożyli uczciwe deklaracje. Urzędnicy gminni dokładali starań, aby zapobiegać takim praktykom, ale nie wszystkie przypadki udawało się wykryć.
Choć model naliczania opłat w zależności od liczby osób w gospodarstwie domowym jest najpowszechniej stosowany przez gminy, to pozostałe modele również zostały sprawdzone w praktyce. Model zależny od zużycia wody przykładowo wybrała podwarszawska gmina Lesznowola, która stosuje go od samego początku funkcjonowania systemu odbioru śmieci przez gminy i po kilku latach pozytywnie ocenia jego skuteczność. W nieodległych Ząbkach opłaty naliczane są zależnie od liczby gospodarstw domowych, gdyż w dominującej tam zabudowie wielorodzinnej występuje problem z niezameldowanymi mieszkańcami oraz z powszechnym wynajmem mieszkań. Wybór tej metody pozwala miastu Ząbki na znaczące poszerzenie bazy płatników i tym samym obniżenie ceny.
Gmina Radzymin przeprowadziła symulację, jak kształtowałyby się koszty odbioru odpadów zależnie od wybranej metody. Gdyby utrzymać obecną metodę naliczania według liczby osób mieszkających w gospodarstwie domowym to koszty miesięczne wzrosłyby do 34 zł od osoby w przypadku odpadów segregowanych (obecnie 14 zł) i do 68 zł w przypadku odpadów zmieszanych (obecnie 28 zł)
Kolejny model, w którym opłaty uzależnione są od liczby budynków w gminie, został odrzucony z uwagi na to, że uderzałby w osoby samotne i starsze, które za budynek płaciłyby kwotę równie wysoką jak wieloosobowa rodzina, która wytwarza znacznie większą ilość odpadów niż osoba samotna.
Oceniono, że ze wszystkich dostępnych metod najlepszą w obecnej sytuacji wydaje się ta zależna od ilości zużytej wody. Poniżej podajemy kilka przykładów kalkulacji, jak kształtowałaby się miesięczna stawka za odbiór odpadów w przypadku segregacji, w zależności od wyboru metody:
|
Metoda naliczania |
|||
| Przykładowi mieszkańcy: | Liczba osób w gosp. dom. | Według zużycia wody | Według liczby budynków w gminie |
| Osoba samotna ? oszczędna, zużywająca 1,5m3 wody na miesiąc | 34 zł | 12,75 zł | 106 zł |
| Osoba samotna ? średnie zużycie na poziomie 3m3 wody na miesiąc | 34 zł | 26,85 zł | 106 zł |
| Rodzina 2+2 ? oszczędna, zużywająca 8m3 miesięcznie | 136 zł | 71,60 zł | 106 zł |
| Rodzina 2+2 ? średnie zużycie na poziomie 12m3 miesięcznie | 136 zł | 107,40 zł | 106 zł |
| Rodzina 2+2 ? mało oszczędna ? średnie zużycie na poziomie 16m3 miesięcznie | 136 zł | 143,20 zł | 106 zł |
Tabela: szacunkowy miesięczny koszt odbioru odpadów segregowanych w 2019 r.
Podczas kształtowania systemu naliczania opłat za odbiór śmieci prawo dopuszcza również zróżnicowanie na miasto i obszary wiejskie oraz na zabudowę jedno- i wielorodzinną. Takie zróżnicowanie nie zostało zastosowane w planach dla gminy Radzymin ze względów solidarności społecznej.
Przedłożone Radzie Miejskiej projekty stawek i opłat
W projektach uchwał, które będą poddane pod dyskusję i głosowanie Rady Miejskiej w Radzyminie w dn. 11 marca br., proponowane stawki opłat w przypadku segregacji śmieci wynoszą:
- 8,95 zł za 1 m3 zużytej wody ? w przypadku segregacji śmieci;
- 17,90 zł za 1 m3 zużytej wody ? w przypadku nieselektywnej zbiórki śmieci;
- 600 zł rocznie dla działek rekreacyjnych, których użytkownicy segregują śmieci;
- 1200 zł rocznie dla działek rekreacyjnych, których użytkownicy nie segregują śmieci
Dla nieruchomości, które nie są podłączone do sieci wodociągowej, stawka miesięczna wynosi równowartość 3 m3 zużycia wody na osobę w gospodarstwie domowym. Nowe stawki zostały też zaplanowane dla nieruchomości, które nie są zamieszkałe, a gdzie powstają odpady komunalne.
Proponowane stawki zostały obliczone na podstawie ilorazu kosztów za odbiór odpadów, które wynikają z oferty złożonej w przetargu, podzielonych przez sumę zużycia wody w gospodarstwach domowych za rok 2018, a także w oparciu o iloczyn liczby gospodarstw domowych, które nie są podłączone do sieci wodociągowej, pomnożonej przez uśrednioną roczną ilość zużycia wody przez jedną osobę, tj. 36 m3 (12 miesięcy x 3m3).
Szczegóły nt. planowanych zmian można znaleźć w projektach uchwał, zamieszczonych w Biuletynie Informacji Publicznej.
Sytuacja w innych gminach w obrębie aglomeracji warszawskiej
Wiele podwarszawskich gmin w ostatnim czasie podniosło opłaty za odbiór odpadów lub będzie zmuszonych wprowadzić taką podwyżkę w najbliższym czasie, oto kilka przykładów:
- Izabelin ? 29zł za odpady segregowane / 58 zł za odpady zmieszane
- Stare Babice – 29zł za odpady segregowane / 62 zł za odpady zmieszane
- Nieporęt – 18zł za odpady segregowane / 40 zł za odpady zmieszane
- Jabłonna ? 20zł za odpady segregowane / 40 zł za odpady zmieszane
- Ząbki ? 68 zł za gospodarstwo domowe segregujące odpady / 136 zł za gospodarstwo domowe segregujące odpady
- Zielonka ? projekt uchwały RM – 22zł za odpady segregowane / 44 zł za odpady zmieszane
- Marki ? projekt uchwały RM ? 10,5 zł za m3 zużytej wody za odpady segregowane / 21 zł za m3 zużytej wody za odpady zmieszane
Oprócz wymienionych na początku artykułu przyczyn wzrostu cen odbioru odpadów, na sytuację na tym rynku mają wpływ również takie czynnik jak rosnące koszty pracy, energii i paliw, coraz wyższe wymagania prawne i chaos legislacyjny, a także nawyki konsumpcyjne, w wyniku których produkujemy jako społeczeństwo coraz więcej śmieci.
Źródło: UMiG Radzymin