Wojewoda Mazowiecki zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (WSA) w sprawie tzw. uchwały krajobrazowej. WSA utrzymał rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody i stwierdził, że uchwała krajobrazowa jest nieważna, ale nie podzielił części argumentów Wojewody w zakresie merytorycznych ustaleń zawartych w uchwale.
W związku z tym Wojewoda skorzystał ze swojego uprawnienia kontroli wyroku WSA przez NSA. Przesądzenie tych spraw przez NSA będzie miało wpływ nie tylko na tę sprawę, ale kierunek postępowania w przyszłości zarówno dla organów uchwałodawczych jst, jak i organu nadzoru.
? Podobnie jak mieszkańcy Warszawy, ja także oczekuję wprowadzenia uchwały krajobrazowej, ale uchwały zgodnej z prawem, podjętej z zachowaniem pełnej procedury. Spełnienie tych kryteriów będzie gwarancją, że uchwała nie będzie podważana w postępowaniach sądowych. Jak pokazał wyrok WSA, Miasto Stołeczne nie dopełniło procedur. W naszej ocenie niezgodne z prawem są też ustalone w uchwale kwestie merytoryczne, które będą mieć skutki dla mieszkańców. Trzeba też podkreślić, że prace nad wypracowaniem ładu przestrzennego opóźniło Miasto Stołeczne nie przystępując do poprawy uchwały zaraz po wydaniu rozstrzygnięcia nadzorczego w lutym 2020 r. ? powiedział Konstanty Radziwiłł, Wojewoda Mazowiecki.
Należy podkreślić, że Wojewoda nie kwestionuje tej części merytorycznego rozstrzygnięcia WSA, gdzie sąd podzielił poglądy Wojewody w zakresie istotnych naruszeń trybu podejmowania uchwały krajobrazowej.
Natomiast w ocenie Wojewody do rozstrzygnięcia przez NSA pozostaje część zapisów uchwały krajobrazowej, prowadząca do rozszerzenia definicji ustawowych. Dotyczy to np. wprowadzonych w uchwale regulacji ws. liczby tablic i urządzeń reklamowych, które nie są szyldami. Ustawodawca określenie liczebności takich urządzeń zarezerwował jedynie dla szyldów. Tak samo w ocenie Wojewody Miasto Stołeczne przekroczyło kompetencje ustawowe, wprowadzając regulacje w zakresie informacji o nazwie osiedla, czy informacji o wjeździe na teren, których ustawianie będzie podlegać ograniczeniu, mimo że nie spełniają ustawowej definicji szyldu.
Ponadto w skardze do NSA wskazano na zapisy regulujące tablice dotyczące inwestycji publicznych, co może uniemożliwiać wywiązanie się z obowiązku informacyjnego, w zakresie inwestycji prowadzonych ze środków europejskich (może to stanowić zagrożenie zwrotu środków z Unii Europejskiej).
Również regulacje, które odnoszą się ?pory wyświetlania? oraz zastosowanych technologii przy wyświetlaczach budzą wątpliwości organu nadzoru (Wojewody). Uchwała określa zasady i warunki sytuowania, gabaryty oraz materiały budowlane, z których mają być wykonane takie tablice i urządzenia reklamowe. Miasto Stołeczne Warszawa nie skorzystało z uprawnienia do wprowadzenia zakazu takich tablic, jednakże chce ingerować w porę wyświetlania oraz zastosowaną technologię.
Zdaniem Wojewody, eliminacja wadliwych zapisów jest niezbędna, aby doprowadzić uchwałę krajobrazową do zgodności z prawem.
Rozstrzygnięcie tych kwestii jest kluczowe z punktu widzenia interesów mieszkańców Warszawy. Uchwała jako akt prawa miejscowego, wywołuje konkretne skutki prawne ? dodaje Wojewoda.
Należy pamiętać, że skutki stwierdzenia nieważności uchwały krajobrazowej po jej wejściu w życie mogłyby wywołać falę roszczeń odszkodowawczych.
8 grudnia 2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Miasta Stołecznego Warszawy na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Mazowieckiego, stwierdzając nieważność uchwały w sprawie zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń. Po zapoznaniu się z uzasadnieniem wyroku, Wojewoda skierował do NSA skargę kasacyjną.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody
Przypomnijmy, że 24 lutego 2020 r. Wojewoda Mazowiecki stwierdził nieważność tzw. uchwały krajobrazowej m.st. Warszawy z 16 stycznia 2020 r. W ocenie Wojewody, uchwała została podjęta z istotnym naruszeniem prawa w zakresie trybu jej podejmowania. Pominięto konsultacje społeczne zmian uchwały oraz uzgodnienie ostatecznego kształtu zapisów uchwały z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Nie zapewniono udziału społeczeństwa po wprowadzeniu zmian pomiędzy wersją projektu z 4 września 2018 r., a przyjętym 16 stycznia 2020 r.
Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym tryb podjęcia takiej uchwały ma zagwarantować możliwość udziału zainteresowanym podmiotom w procesie planowania poprzez składanie uwag. Przy tym udział nie może być iluzoryczny i kończyć się na wyłożeniu projektu uchwały. W ocenie Wojewody Mazowieckiego wprowadzenie do projektu uchwały, już po wyłożeniu korekt zmieniających istotę projektowanej uchwały wymaga jego ponownego skonsultowania. Wśród zmian, co do których nie zapewniono udziału społeczeństwa wymienić można m.in.:
– definicje nośników reklamowych formatu małego, średniego i dużego zapisano w zmienionym brzmieniu, w zakresie rozmiaru powierzchni ekspozycyjnych;
– definicje szyldów (kasetonowego, semaforowego, zmiennego) zapisano w zmienionym brzmieniu w zakresie wymiarów;
– zmieniono dopuszczalną maksymalną łączną liczbę szyldów umieszczonych na nieruchomości przez jeden podmiot prowadzący na niej działalność z dziesięciu na dwadzieścia;
– zmieniono łączną dopuszczalną powierzchnię szyldów na samoobsługowych urządzeniach technicznych tj. bankomaty, biletomaty, automaty wypożyczające rowery oraz automaty z napojami i przekąskami z maksymalnej powierzchni 0,50 m2 na łączną maksymalną powierzchnię 1 m2;
– wykreślono zapis dotyczący łącznej powierzchni ekspozycyjnej szyldów na powierzchni elewacji;
– tolerancję błędu wykonawczego dla gabarytów tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ich powierzchni ekspozycyjnych w wysokości 5% zmieniono na dopuszczenie marginesu nie większego niż 1% danego wymiaru;
– rozszerzono definicję słupa ogłoszeniowo ? reklamowego,
– dopisano definicje: długotrwałej odporności na proces starzenia, elewacji reklamowej, powierzchni użytkowej handlu i usług,; Wilanowskiego Parku Kulturowego;
– obiekty, obszary, zespoły budowlane i układy urbanistyczne wpisane do rejestru zabytków bądź ujęte w gminnej ewidencji zabytków zastąpiono sformułowaniem obiekty ochrony konserwatorskiej.
Projektowana uchwała nie była również uzgodniona z Mazowieckim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Jeśli w toku prac projektowana uchwała podlega istotnym zmianom, kolejna wersja również powinna być uzgodniona z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Jak stwierdził konserwator zabytków w treści uchwały wprowadzono znaczne i istotne zmiany, w stosunku do tej z 2018 r., która była uzgodniona. Zmieniony projekt uchwały powinien ponownie uzyskać akceptację ze strony nadzoru konserwatorskiego.
Zmiany polegały na przekonstruowaniu zapisów tekstu uchwały oraz na usunięciu uzgodnionych z MWKZ fragmentów jej tekstu lub dodaniu w jej treści nieuzgodnionych z MWKZ, całkiem nowych zapisów. Jak na przykład w §7 ust. 2 pkt 7 przekonstruowano zapis dotyczący szyldów, dodano nowe elementy, usunięto ograniczenia dotyczące obiektów ochrony konserwatorskiej (?przy czym na obiektach ochrony konserwatorskiej ich wielkość nie może przekraczać 6m?), a wprowadzono jedynie ograniczenie dla Wilanowskiego Parku Kulturowego. Z kolei w § 4 projektu w pierwszej wersji zapisano dopuszczenie bez ograniczeń funkcjonowania szyldów zainstalowanych przed 1989 r. bądź sytuowanie szyldów stanowiących ich wierną rekonstrukcję w oryginalnej lokalizacji, w zapisach uchwały bez udziału społeczeństwa znalazł się zapis ?dopuszcza się bez ograniczeń, przy uwzględnieniu § 4 pkt 2, 3 i 4, sytuowanie szyldów: a) stanowiących wierną rekonstrukcję obiektu istniejącego przed 1 stycznia 1989 r.,..?. W opinii konserwatora wprowadzone zmiany mają istotny wpływ na implementację uchwały i mogą spowodować negatywne skutki dla zabytków i ich otoczenia.
Zespół Prasowy Wojewody Mazowieckiego
Wojewoda w skardze kasacyjnej wnosi o uchylenie wyroku WSA oraz odrzucenie skargi Miasta Stołecznego Warszawy na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody.