Przedstawiamy stanowisko gminy Radzymin wobec planowanego na terenie naszej gminy korytarza drogowego Autostradowej Obwodnicy Warszawy, który został przedstawiony w projekcie Strategicznego Studium Lokalizacyjnego (SSL) dla inwestycji w Centralny Port Komunikacyjny.
Burmistrz Radzymina Krzysztof Chaciński przedstawił niniejsze stanowisko mieszkańcom na spotkaniu konsultacyjnym, które odbyło się w dn. 5 marca br. w Starych Załubicach. Równolegle, podczas sesji Rady Miejskiej w Radzyminie, radni zaprezentowali apel do najwyższych władz w państwie.
Zachęcamy Państwa do wyrażenia Waszej opinii w konsultacjach społecznych dokumentu SSL, które spółka Centralny Port Komunikacyjny prowadzi do 10 marca 2020 r. Uwagi i wnioski do projektu można zgłaszać za pomocą formularza on-line lub w druku:
- wypełniając formularz on-line na stronie https://www.cpk.pl/pl/inwestycja/ssl
- wysyłając formularz w formie elektronicznej na adres e-mail: konsultacje.cpk@cpk.pl lub papierowo na adres pocztowy Centralny Port Komunikacyjny sp. z o.o., Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa ? z dopiskiem ?Konsultacje SSL?
Formularz, wypełniony stanowiskiem Gminy Radzymin, można pobrać klikają tutaj. Pusty formularz, jak również projekt dokumentu SSL i towarzyszące mu mapy, można znaleźć na stronie https://www.cpk.pl/pl/inwestycja/ssl (terenów gminy Radzymin dotyczą arkusze drogowe nr 4 i 5, których fragmenty w mniejszej rozdzielczości znajdą Państwo poniżej). Termin składania formularzy do CPK upływa w dn. 10 marca 2020 r.
Stanowisko gminy Radzymin w sprawie Strategicznego Studium Lokalizacyjnego Inwestycji Centralnego Portu Komunikacyjnego:
Wstęp
Radzymin jako jedna z niewielu gmina w Polsce ? trzykrotnie brała udział w procesie konsultacyjnym dotyczącym przebiegu drogi ekspresowej na swoim terenie. Miało to miejsce w związku z:
- budową obwodnicy Radzymina ? trasy S8 w klasie drogi ekspresowej
- budową trasy S8 na odcinku Radzymin – Wyszków w klasie drogi ekspresowej
- budową trasy S8 na odcinku Marki – Radzymin w klasie drogi ekspresowej
Chociaż ?strach ma wielkie oczy?, to Radzyminiacy mają praktyczną wiedzę i doświadczenia związane z konsultowaniem przebiegu trasy, jego późniejszą budową, eksploatacją oraz wpływem na otoczenie.
Mieszkańcy Gminy Radzymin co do zasady nie są przeciwni budowie Autostradowej Obwodnicy Warszawy (AOW), gdyż dostrzegają, jak duży pozytywny wpływ dla regionu może mieć droga tej klasy. Trasa ekspresowa może być dla regionu ogromną szansą pod warunkiem, że jest przemyślana.
Przedmiot i cel konsultacji
Uwagi mieszkańców gminy Radzymin dotyczą przedłożonego do konsultacji dokumentu, jakim jest Strategiczne Studium Lokalizacyjne Inwestycji Centralnego Portu Komunikacyjnego (SSL).
Zastrzeżenia mieszkańców budzi już sama forma konsultacji jak również zarządzanie informacją na temat SSL. Przez wiele tygodni przed ogłoszeniem oficjalnych konsultacji w mediach oraz w sieci dostępne były bardzo ogólne materiały prezentujące przebiegi poszczególnych linii kolejowych oraz proponowanych tras, w szczególności AOW. Dokładność map była jednak tak niewielka, że prezentowane materiały wzbudzały jedynie uzasadniony niepokój mieszkańców.
W tak ważkim temacie proces konsultacji społecznych jest kluczowy, dlatego mieszkańcy gminy stanowczo sprzeciwiają się prowadzeniu konsultacji w sposób fasadowy. Temat i przedmiot opracowania ma kluczowe znaczenie dla regionu na najbliższe dziesięciolecia, a na zgłaszanie uwag przewidziano jedynie 30 dni. Brakuje również dostępu do informacji oraz wiedzy eksperckiej. Mając porównanie z procesem konsultacyjnym prowadzonym na terenie gminy Radzymin w związku z rozbudową trasy S8 już trzykrotnie, mieszkańcy dostrzegają, że jest on prowadzony dużo gorzej. W szczególności to z inicjatywy autorów opracowania w każdej gminie powinno odbyć się spotkanie z mieszkańcami z udziałem przedstawicieli spółki Centralny Port Komunikacyjny oraz przedstawicielami Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Całkowicie pominięto również samorząd lokalny, który jest najbliżej mieszkańców, ich potrzeb i oczekiwań.
Korytarz drogowy AOW w SSL
Szczególne zainteresowanie mieszkańców Gminy Radzymin budzi rozdział 7 SSL pt. Drogowe inwestycje towarzyszące, w szczególności 4 warianty AOW przebiegające przez teren Powiatu Wołomińskiego.
Nie sposób zgodzić się z tezami postawionymi w SSL jakoby:
Przy wyznaczaniu przebiegu poszczególnych wariantów przeprowadzono wielowymiarową analizę obszaru znajdującego się w zakresie inwestycji, uwzględniając interes społeczny, uwarunkowania terenowe, geologiczne i wodne. Pod uwagę wzięto wydzielone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego poszczególnych samorządów rezerwy terenów pod drogowe korytarze.?
oraz dalej:
?W przypadkach trasowania dróg po nowym śladzie przebieg drogi prowadzono tak, aby w jak najmniejszym stopniu ingerować w istniejące skupiska zabudowań i minimalizować nie tylko liczbę wyburzeń, ale również negatywne oddziaływanie jakie wywołują poruszające się drogami pojazdy czy rozdzielenie struktur osadniczych poszczególnych obszarów zabudowy. Innym aspektem rzutującym na wariantowanie były obszary chronione i cenne przyrodniczo, które częstokroć wpływają bezpośrednio na proponowane rozwiązania?
W uzupełnieniu treści opiniowanego dokumentu GDDKiA opublikowała na swojej stronie komunikat:
?Informujemy, że warianty drogi wytyczone na mapach opublikowanych w serwisie internetowym spółki CPK to jedynie osie korytarzy wariantów wskazanych podczas opracowania studium korytarzowego. Korytarze dla danego wariantu mają po 5 km szerokości, a zatem od pokazanego na mapach przebiegu trzeba po każdej ze stron dodać jeszcze pas około 2,5 km. Docelowo pod przyszłą budowę drogi na odcinku szlakowym potrzebny będzie pas o szerokości ok 100 metrów, nieco więcej w miejscach węzłów i MOP?
W samym SSL, który jest przedmiotem konsultacji, chociaż mowa jest o korytarzach drogowych, to nie ma tak precyzyjnej informacji jak w komunikacie GDDKiA, ani też korytarze te nie są zaznaczone na arkuszach stanowiących graficzne zilustrowanie przebiegów, a warianty wskazane są bardzo precyzyjnie. Z uwagi na to, że konsultacje dotyczą dokumentu jakim jest SSL, mieszkańcy czerpią wiedzę tylko na jego podstawie, a nie z mediów czy strony GDDKiA, dlatego wszelkie informacje, wyjaśnienia czy uzupełnienia nie znajdujące się w samym SSL na potrzeby niniejszego stanowiska zostały uznane za niebyłe.
Warianty I i III
Największe obawy mieszkańców dotyczą wariantów I i III AOW, ponieważ te jako jedyne przebiegają przez tereny Gminy Radzymin. Oba warianty mają taki sam przebieg. AOW krzyżuje się z S8 na węźle Wola Rasztowska w miejscowości Emilianów, przebiega na północ od miejscowości Zwierzyniec, Zawady oraz Łosie zbliżając się bardzo blisko zabudowań oraz przez miejscowość Nowe Załubice i Arciechów do rzeki Narew.
Zaproponowany przebieg nie został wytyczony w oparciu o założenia przyjęte podczas opracowywania przebiegów nowych dróg określone w pkt 7.2 SSL, tj.:
- uwarunkowania wodne
- ład przestrzenny (korytarze drogowe)
- minimalna ingerencja w istniejące skupiska zabudowań, w tym nie rozdzielanie struktur osadniczych
- dbałość o obszary chronione i cenne przyrodniczo
- interes społeczny
Uwarunkowania wodne
W treści SSL wskazano wyraźne ograniczenie przy trasowaniu nowego przebiegu AOW wskazując, że przebieg AOW po północnej stronie Warszawy jest wyraźnie zdeterminowany Puszczą Kampinoską, dlatego w północno-zachodniej części aglomeracji trasa przebiega w tak dużej odległości od Warszawy. Podobnej wytycznej brakuje dla północno-wschodnich terenów, gdzie analogiczną rolę pełni Zalew Zegrzyński. Ten unikalny na Mazowszu zbiornik, jedyny tak duży i w tak bliskiej odległości od stolicy ma ogromną rolę turystyczną. Warianty I i III zakładają przecięcie tego zbiornika i poprowadzenie trasy na estakadach, podczas gdy naturalnym korytarzem drogowym przecinającym rzekę Narew jest DK62, który nie ingeruje w sam zalew. Wykorzystanie tego korytarza drogowego implikuje konieczność poszukania miejsca przeprawy przez rzekę Bug. Poprowadzenie tej przeprawy w rozsądnym miejscu nie tylko nie będzie budziło obaw lokalnej społeczności, ale ? jeśli poza ruchem tranzytowym przeprawa ta obsłuży również ruch lokalny ? będzie także odpowiedzią na potrzeby społeczności lokalnych, dla których najbliższe przeprawy znajdują się w oddalonym o kilkadziesiąt kilometrów Wyszkowie oraz o kilkanaście kilometrów Nieporęcie.
Projektowana trasa, która będzie generowała liczne zanieczyszczenia powietrza, gleby oraz wód gruntowych, koliduje ponadto z wewnętrzną strefą ochrony pośredniej ujęcia wody pitnej Wodociągu Północnego zlokalizowanego w Wieliszewie, zaopatrującego w wodę pitną prawie 2-milionową stolicę.
Trudno w zaproponowanym przebiegu doszukać się spełnienia przesłanki zaplanowania trasy z poszanowaniem uwarunkowań wodnych.
Ład przestrzenny
Zaproponowane warianty I i III nie spełniają również przesłanki projektowania z poszanowaniem ładu przestrzennego. Nie są wykorzystywane istniejące korytarze drogowe, w szczególności korytarz drogowy dla DK62, w szczególności w zakresie przeprawy przez Zalew Zegrzyński, co wykazano powyżej.
Zaproponowany przebieg stoi w sprzeczności z Planem Zagospodarowania Województwa Mazowieckiego, który dla obszarów Arciechowa, Nowych Załubic i Łosia, a więc miejscowości znajdujących się na przebiegu zaproponowanych wariantów AOW przewiduje preferowane formy turystyki na obszarze wokół Jeziora Zegrzyńskiego.
Zaproponowane warianty całkowicie pomijają ustalenia Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego, które zostało przyjęte przez Radę Miejską w Radzyminie w 2019 roku. Na przedmiotowym obszarze nie zostały zaproponowane żadne korytarze drogowe w klasie drogi głównej ani nawet zbiorczej w zbliżonej do wariantów AOW orientacji. Warto w tym miejscu wskazać, że pomimo, prowadzenia uzgodnień dla wspomnianego studium przez wymagane prawem instytucje, w tym z GDDKiA, nie zostało wskazane zapotrzebowanie na rezerwację korytarza pod AOW, choć był to właściwy czas i miejsce na takie uwagi.
Zaproponowane warianty AOW stoją w sprzeczności z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego dla miejscowości Arciechów, Stare i Nowe Załubice oraz Łosie, które dla tego obszaru przewidują zabudowę rekreacyjną oraz lasy, a także dla miejscowości Zawady i Zwierzyniec, które dla tego obszaru przewidują grunty rolne, łąki i pastwiska.
W przypadku żadnego z planów, AOW nie wykorzystuje korytarzy drogowych przewidzianych w MPZP, ani dla dróg zbiorczych, ani nawet lokalnych i dojazdowych.
W świetle powyższych informacji trudno doszukać przy proponowaniu wariantów I i III spełnienia przesłanki poszanowania ładu przestrzennego.
Minimalna ingerencja w istniejące skupiska zabudowań, w tym nie rozdzielanie struktur osadniczych
Zaproponowane warianty w sposób trwały dzielą zwarte struktury osadnicze w miejscowościach Arciechów i Nowe Załubice, zwłaszcza w rejonie ulicy Kościelnej. W miejscowościach Arciechów, Nowe Załubice oraz Łosie zaproponowane warianty powodują liczne wyburzenia budynków
W świetle powyższego należy stwierdzić, że zaproponowane warianty nie spełniają przesłanki minimalnej ingerencji w istniejące skupiska zabudowań.
Dbałość o tereny chronione i cenne przyrodniczo
SSL całkowicie pomija istnienie powołanego w 1997 roku Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, powołanego w celu ochrony wyróżniających się ekosystemów i powiązanie ich z krajowym system obszarów chronionych obecnych w gminie Radzymin w miejscowościach znajdujących się na przebiegu zaproponowanych wariantów
W ramach WOCHK zabrania się m.in zmiany przeznaczenia gruntów leśnych na cele nie leśne, niszczenia ciągów zadrzewień oraz zakrzewień śródpolnych, niszczenia skarp, krawędzi erozyjnych, wydm, lokalnych wąwozów (m. in. Górki Radzymińskie położone na skarpie pradoliny rzecznej), zabrania się lokalizowania inwestycji nowych lub rozbudowy istniejących z wyłączeniem niezbędnych do ochrony środowiska, nakazuje się zachowanie i pozostawienie w dotychczasowym użytkowania śródleśnych łąk, wrzosowisk, torfowisk oraz ich warunków siedliskowych.
Zaproponowane warianty w sposób istotny ingerują w zwarte obszary leśne Arciechowa, Nowych Załubic oraz Łosia, w tym Górek Radzymińskich oraz pomników przyrody oraz licznych drzew o takich walorach.
Obszar Jeziora Zegrzyńskiego oraz jego bezpośrednie okolica, w tym liczne doliny i pradoliny rzeczne, stanowi istotny obszar bytowania zwierząt oraz ich korytarz ekologiczny.
Zlokalizowane tu są punkty przystankowe na trasie migracji. Teren ten jest bogaty w stanowiska czapli białej, czapli siwej, derkacza, nurogęsi, raniuszek strzyżyków, remizów, bażanta, a wytyczona trasa naruszy korytarze ekologiczne łosi (szczególnie w obrębie sołectwa Łosie), saren, dzików, innych kopytnych i drapieżników.
Obszar ten obfituje również w żurawie, dzięcioły (w tym dzięcioł zielony i dzięcioł duży), bociany białe, sójki, czaple, ptaki z rodziny jastrzębiowatych, dudki oraz inne gatunki (kos, grubodziób, kowalik, rudzik, muchołówka). Na ww. obszarach znajdują się tereny lęgowe dla nietoperzy Nocków oraz gatunki owadów prawem chronione np. tęcznik ziarenkowaty. Na wskazanym terenie licznie występują także bobry.
Budowa wskazanych wariantów trasy w istotny sposób zaingeruje w miejsca bytowania i lęgów oraz w korytarze migracyjne licznych gatunków zwierząt ograniczając ich populację na tym terenie.
Na obszarze gminy Radzymin bezpośrednio na przebiegu proponowanej trasy oraz w jej niedalekim sąsiedztwie znajdują się także liczne stanowiska archeologiczne (ponad 300). Znaleziska reprezentują osadnictwo począwszy od starszej epoki kamienia ? tj. około 9000 lat p.n.e. po okres średniowieczny i nowożytny XV ? XVII wiek. Zdecydowanie najwyższą wartość na terenie posiada 21 kopców ziemnych we wsi Arciechów ? jest to jedyny na terenie gminy obiekt o własnej formie krajobrazowej, wpisany do rejestru zabytków pod nr C-118 dnia 11.04.1996 r. (nr/AZP 35 i 36). Cmentarzysko kurhanowe datowane jest na I-IV w n. e., czyli epokę żelaza. Położone na niedużej wydmie otoczonej z 3 stron mokradłami, jest obecnie ostoją zwierzyny.
Wykazane powyżej okoliczności jednoznacznie dowodzą, że przy projektowaniu wariantu I i III nie spełniono przesłanki dbałości o tereny chronione i cenne przyrodniczo.
Interes społeczny
Niezwykle istotny jest również interes społeczny. Zaproponowana trasa jest drogą ekspresową o ograniczonej dostępności. W SSL nie ma precyzyjnej informacji o tym, czy na terenie Gminy Radzymin będą znajdowały się węzły na AOW poza węzłem Wola Rasztowska, gdzie AOW krzyżuje się z S8. W tabeli nr 15 SSL w wariantach I i III jest od 24 do 26 węzłów na całym przebiegu AOW, przy podobnej liczbie gmin znajdujących się na jej trasie. Uprawdopodabnia to tezę, że w każdej gminie będzie 1 węzeł, w przypadku Gminy Radzymin będzie to węzeł Wola Rasztowska. Przy braku odmiennej informacji w SSL należy tak założyć.
Brak zaplanowanych węzłów komunikacyjnych na obszarach cennych przyrodniczo, jak Nowe Załubice czy Łosie sprawia, że z uwagi na uciążliwości związane z funkcjonowaniem trasy ziemie te utracą swoje dotychczasowe walory turystyczne i rekreacyjne, a nie zostanie im nadana żadna nowa funkcja, np. usługowa ? a to ze względu na brak węzła i wynikające z tego ograniczenie w dostępie do trasy.
Rejon Arciechowa, Nowych Załubic, Łosia, Zawad, Zwierzyńca i Emilianowa to także rejon wzmożonego osadnictwa jednorodzinnego. Budowa trasy AOW z uwagi na uciążliwości oraz ograniczenia w dostępie do węzłów zahamuje ten rozwój doprowadzając do obniżenia wartości gruntów oraz spadku przychodów podatkowych przez lokalny samorząd.
Dużym zagrożeniem bliskości trasy jest również brak odpowiedniego zabezpieczenia akustycznego. Doświadczenia mieszkańców gminy przy realizacji poprzednich tras pokazują, że przepisy i decyzje środowiskowe nie gwarantują zapewnienia odpowiedniego bezpiecznego poziomu hałasu, co jest wyraźnie widoczne i słyszalne przy trasie S8 w miejscowościach Nadma, Nowy Janków, Ciemne, Dybów Kolonia wybudowanej w roku 2018, ale również przy wcześniejszych realizacjach przy trasie S8 w Zwierzyńcu wybudowanej w 2010 roku oraz w miejscowości Stary Dybów przy trasie S8 wybudowanej w 1999 roku. Pomimo upływu czasu problemy akustyczne nie zostały rozwiązane.
Wreszcie brakuje odpowiednich regulacji prawnych przy przesiedleniach i wyburzeniach budynków osób starszych, niedołężnych i niesamodzielnych. Otrzymywane odszkodowania nie zawsze pozwalają na zakup lub budowę własnego domu, zwłaszcza jeśli likwidowany budynek był stary i w złym stanie technicznym. Nie zawsze też osoby te potrafią pokierować swoimi działaniami w sposób wystarczający aby zaspokoić swoje podstawowe potrzeby bytowe.
Proces przesiedleń zrywa ponadto wieloletnie więzi sąsiedzkie i rodzinne co dodatkowo pogłębia niekorzystne zmiany społeczne.
Biorąc pod uwagę wskazane wyżej okoliczności należy uznać, że przesłanka interesu społecznego również nie została spełniona przy prezentowaniu wariantu I i III AOW.
Podsumowanie
Pomimo założeń przyjętych podczas opracowywania przebiegów nowych dróg określonych w pkt 7.2 SSL, tj.:
- uwarunkowania wodne
- ład przestrzenny (korytarze drogowe)
- minimalna ingerencja w istniejące skupiska zabudowań, w tym nie rozdzielanie struktur osadniczych
- dbałość o obszary chronione i cenne przyrodniczo
- interes społeczny
to zaproponowany przebieg AOW w wariancie I i III na terenie gminy Radzymin nie został wytyczony w oparciu o wskazane założenia, co wykazano w powyższych punktach. Pomimo ogromnej potrzeby budowy ringu autostradowego wokół aglomeracji warszawskiej, czemu mieszkańcy gminy się nie sprzeciwiają, Gmina Radzymin stoi na stanowisku, że zaproponowany przebieg AOW w zaprezentowanym wariancie I i III jest niekorzystny pod każdym względem i stanowczo sprzeciwia się jego budowie.