Skutki prawne ukrywania majątku przed wierzycielem

Zadłużenie Polaków wciąż rośnie, żyjemy na kredyt, nasze długi są przedmiotem obrotu, a dłużnicy wpadający w spiralę zadłużenia prześcigają się w pomysłach na ukrywanie majątku. Niejednokrotnie w obliczu egzekucji komorniczej darują dzieciom, wnukom, małżonkowi swoje dobra: nieruchomości, pojazdy, czy sprzęt znajdujący się w domu. Często dla pozoru.
Wielokrotnie zdarzały mi się sytuacje, w których nagle mieszkanie dłużnika było w drodze darowizny przekazane dzieciom. Takie rozporządzenie majątkiem jednak nie oferuje dłużnikom rozwiązania problemów, a nawet ich przysporzy.
Po pierwsze wierzycielowi, którego dłużnik wyzbywa się majątku przysługuje tzw. skarga pauliańska, tj. powództwo o uznanie czynności za bezskuteczną w stosunku do niego. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Jeżeli wskutek takiej czynności dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba bliska dłużnikowi, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
Tego rodzaju pozew kieruje się przeciwko osobie trzeciej, która uzyskała korzyść majątkową (np. obdarowany). Sąd wydaje wyrok, w którym uznaje, że dana czynność (np. darowizna) jest bezskuteczna względem wierzyciela, przez co wierzyciel może z tego przedmiotu (np. mieszkania) zaspokoić się w toku egzekucji. Wierzyciele powinni więc sięgać do wyszukiwarki ksiąg wieczystych  (https://przegladarka-ekw.ms.gov.pl/eukw_prz/KsiegiWieczyste/wyszukiwanieKW), czy oby dłużnicy nie zbyli danej nieruchomości z pokrzywdzeniem wierzycieli.
Ale uwaga, uznania czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną nie można żądać po upływie lat pięciu od daty tej czynności.
Dodatkowo należy pamiętać, że wyzbywanie, ukrywanie majątku, to przestępstwa.
Zgodnie z art. 300 § 1 kodeksu karnego kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Karalne jest tym bardziej udaremnienie wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, gdy dłużnik usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem, bądź usuwa znaki zajęcia,
Z kolei wg art. 301 § 1 kodeksu karnego karalne jest zachowanie, polegające na tym, gdy będąc dłużnikiem kilku wierzycieli udaremnia się lub ogranicza zaspokojenie ich należności przez to, że tworzy w oparciu o przepisy prawa nową jednostkę gospodarczą i przenosi na nią składniki swojego majątku. Grozi za to kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
W konsekwencji ukrywanie majątku przed wierzycielami nie zawsze popłaca.