W dniu 6.02.2018 r., w Pałacu Prezydenckim odbyło się spotkanie poświęcone pamięci Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej. Zostali na nie zaproszeni także mieszkańcy Marek, Zbigniew Paciorek, Tomasz Paciorek i Artur Rytel-Andrianik, członkowie Stowarzyszenia ?Marki-Pustelnik-Struga? oraz Robert Szydlik, radny powiatu wołomińskiego.
– Sprawiedliwi wśród Narodów Świata to herosi. Trzeba było wielkiej determinacji i wielkiej odwagi, żeby wobec zagrożenia wyrokiem śmierci; nie tylko swoim, ale i swojej rodziny, zdobyć się na tę pomoc. Trzeba było aktu niezwykłego człowieczeństwa – mówił Prezydent Andrzej Duda.
Spotkanie z Prezydentem miało również akcent marecki. Zbigniew Paciorek i Tomasz Paciorek, współautorzy I Tomu Rocznika Mareckiego, przekazali Prezydentowi zadedykowaną publikację, w której m.in. zostały przedstawione bohaterskie postawy mieszkańców Marek ratujących Żydów przed niechybną śmiercią. Wielu markowian za pomoc Żydom zapłaciło życiem.
? Na szczególny szacunek zasługuje tu rodzina Władysławy Kruszewskiej ze Strugi, która potajemnie dostarczała żywność rodzinie Janklów, a później przez przeszło rok przechowywała u siebie w domu dwie dziewczynki o nazwisku Berkowicz. Rodzina Szczepanowskich z Marek uratowała córkę żydowskiego małżeństwa Rubinów ? Henię. Trzeba pamiętać, że za pomoc Żydom
w Polsce groziła kara śmierci. Za ukrywanie Żydów wymordowana została w 1943 roku rodzina Banaszków z Pustelnika, matka, dwie córki
i syn Nie przestraszyły się niemieckich represji Siostry Zgromadzenia Rodziny Maryi z Czerwonego Dworu w Pustelniku i Księża Michalici
w Strudze. W wyrobieniu fałszywych dokumentów pomagali Żydom także i miejscowi rajcy. Byli też i tacy, którzy dla zysku wydawali Żydów Niemcom ? szmalcownicy. Skala tego zjawiska była jednak, zarówno w skali kraju jak Marek, Pustelnika i Strugi ? marginalna ? mówi Tomasz Paciorek
Prezydent Duda pogratulował członkom Stowarzyszenia ich działalności i podziękował za propagowanie prawdy historycznej i krzewienie patriotyzmu.
? W świetle dyskusji o niemieckich obozach zagłady w czasie
II wojny światowej na terenie Polski
i próbie przypisania Polakom odpowiedzialności za zbrodnie niemieckie na narodzie żydowskim warto zapoznać się z historią stosunków polsko-żydowskich w czasie niemieckiej okupacji w Markach. W 2013 r. na łamach Rocznika Mareckiego Tom I w artykule pt.: ?Getto w Pustelniku 1940-1942. Zapomniana historia?
w rozdziale ?Żydzi i Polacy? pojąłem się próby opisania tych relacji. Więcej szczegółów znajdziecie Państwo
w Roczniku Mareckim TOM I 2013 r. str. 74 – 151 ? dodaje współautor I Tomu Rocznika Mareckiego
Warto też zapoznać się z działalnością Fundacji ?Righteous For The World? (https://www.facebook.com/PolacyRatujacyZydow/). Jej aktywność skupia się wokół postaw Polaków ratujących ludność żydowską
w czasie II wojny światowej. Prezesem Fundacji jest Artur Rytel-Andrianik, mieszkaniec Marek, aktywny członek Stowarzyszenia ?Marki-Pustelnik-Struga?
Zdjęcia: Robert Szydlik, kancelaria Prezydenta RP i Tomasz Paciorek
Relacja: Aleksandra Olczyk
