Kodeks Spółek Handlowych reguluje istotę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, której podstawową zasadą jest, iż za zobowiązania spółka odpowiada swoim majątkiem. Poniekąd to właśnie sprawiło, że ta forma prawna zyskała ogromną popularność wśród przedsiębiorców, jako gwarantująca bezpieczeństwo majątku osobistego wspólników. Ponieważ spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada odrębną od wspólników osobowość prawną , zatem ewentualny dług spółki nie jest długiem wspólników. Jeśli spółka wypracuje zysk, wtedy wspólnik ma prawo wypłacić go sobie w postaci dywidendy. W świetle powyższego, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wydaje się mieć charakter wręcz utopijny. Istnieją jednak sytuacje, w których odpowiedzialność cywilnoprawną za zobowiązania spółki ponoszą osoby trzecie. Zgodnie z art. 299 Kodeksu Spółek Handlowych w przypadku bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce, członkowie zarządu (a także likwidatorzy) odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Odpowiedzialność określoną w rzeczonym artykule ponoszą osoby, piastujące funkcję w zarządzie spółki w czasie istnienia zobowiązania oraz w czasie zaistnienia podstawy tego zobowiązania. Wierzyciel, aby mógł egzekwować swoją należność bezpośrednio z majątku członka zarządu, musi wykazać iż egzekucja z majątku spółki okaże się lub okazała się bezskuteczna z majątku spółki. Należy jednak zaznaczyć że bezskuteczność egzekucji musi odnosić się do całego majątku spółki a nie jego części. Za bezskuteczną egzekucję uznaje się przede wszystkim postanowienie komornika o umorzeniu egzekucji z majątku spółki, jednak postanowienie o oddaleniu wniosku o ogłoszeniu upadłości lub sprawozdanie finansowe wskazujące na złą kondycję finansową spółki czy też po prostu informujące, że majątek spółki nie wystarczy na pokrycie zobowiązania, te również uprawniają do przeprowadzenia egzekucji z majątku członka zarządu. Z prawa upadłościowego i naprawczego wynika, że członkowie Zarządu mają obowiązek, nie później niż w ciągu dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Zgodnie z art. 21 Ustawy prawo upadłościowe i naprawcze (zwanej dalej upun.) wniosek taki należy złożyć w ciągu dwóch tygodni od chwili powstania w spółce stanu niewypłacalności. W art. 11 upun. ustawodawca przewidział dwie przesłanki niewypłacalności. Po pierwsze przedsiębiorca jest niewypłacalny wtedy, kiedy nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań. Po drugie wtedy, gdy wartość jego zobowiązań przekracza wysokość majątku (tj. aktywów), choćby nawet na bieżąco zobowiązania te wykonywał (druga przesłanka nie dotyczy osób fizycznych). Dla przyjęcia stanu niewypłacalności wystarczy spełnienie którejkolwiek z tych przesłanek samodzielnie. Zatem niedopełnienie tego obowiązku powoduje, iż Członkowie Zarządu narażeni są na odpowiedzialność majątkową, ponieważ bezpośrednio przyczynili się do utraty płynności finansowej spółki.
Art. 299 § 2 Kodeksu spółek handlowych przewiduje natomiast sytuacje, gdy członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności. Nastąpić to może, gdy wykaże, że:
-we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe,
-niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy,
-mimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.
Ponadto zarówno ustawa Ordynacja podatkowa oraz ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje że odpowiedzialność za zaległości podatkowe oraz zaległości w opłacaniu składek spada na członków zarządu chyba że wykażą wypełnienie przesłanek określonych powyżej.
Dlatego też funkcja członka zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest zagrożona ryzykiem odpowiedzialności za zobowiązania spółki i nawet jeśli członek zarządu jest równocześnie wspólnikiem to nie może korzystać z ochrony przewidzianej dla wspólników.
Marta
Godlewska
marta.godlewskaa@gmail.com
tel. 519 490 429