W środę (30 X) Rada Miasta Marki zajmie się projektem uchwały, zmieniającej wysokość stawki za odbiór i zagospodarowanie odpadów, które bez zmian obowiązywała od 2020 r. W formie pytań i odpowiedzi UM Marki chce przybliżyć, dlaczego taki dokument trafi pod obrady i stanie się przedmiotem dyskusji.
Zdajemy sobie sprawę, że piszemy o niepopularnych rzeczach, mamy jednak nadzieję, że nasz artykuł przybliży Państwu powody tej propozycji zmiany.
Dlaczego jesteśmy zmuszeni zaproponować zmianę stawki opłat za odbiór śmieci?
Od czterech lat utrzymujemy stawkę 11,22 zł w przeliczeniu za m. sześc. zużytej wody. I to mimo ponad 40-procentowej inflacji w tym okresie. Niestety, od 2023 r. w sposób drastyczny rośnie ilość odbieranych odpadów. I to jest główny powód – dochody z opłat w ubiegłym i tym roku nie pokryją kosztu wywozu i zagospodarowania odpadów.
Jako miasto płacimy za każdą tonę odpadów – od tego zależy wynagrodzenie firmy obsługującej miasto. Im więcej odpadów, tym wyższe rachunki do zapłacenia. Wpływy z opłat od mieszkańców rosną stopniowo (dzięki coraz większej liczbie osób w systemie), ale koszty odbioru – niestety bardzo szybko.
W takim razie ile odpadów odbieramy z Marek?
Spójrzmy na lata 2020-2023. Z wyjątkiem jednego roku – obserwujemy wzrosty, które ostatnio przyśpieszyły. W 2020 r. odebraliśmy w sumie 15,86 tys. ton, w 2023 r. – już 28,4 tys. ton. Jedynym spadkowym rokiem był 2022 r (w porównaniu z 2021 r.). Dlaczego wówczas tak się stało? Prawdopodobnie miało to związek z wysoką inflacją, wzrostem cen towarów, wybuchem wojny na Ukrainie i mniejszymi zakupami mieszkańców. W następnym, 2023 roku nastroje się uspokoiły, w konsekwencji nastąpił wzrost konsumpcji oraz związany z tym wzrost ilości produkowanych i odbieranych odpadów. W tym roku obserwujemy podobny trend.
Gdzie widać duże wzrosty?
Oto przykłady. Ilość odpadów zmieszanych wzrosła z 9,26 tys. ton w 2022 r. do 12,02 tys. ton w ubiegłym roku. Wystrzeliły też plastiki i metale (jeden z najlepszych dowodów rosnącej konsumpcji). Dwa lata temu odebraliśmy 1,56 tys. ton, w ubiegłym – uwaga! – 4,22 tys. ton. Więcej odbieramy się też bioodpadów – w 2022 r. było ich 3,76 tys. ton, w 2023 r. – 6,49 tys. ton. Zbieramy też więcej papieru – ilość makulatury wzrosła z 1 tys. ton do prawie 2,9 tys. ton
Czy budżet miasta dopłaca do odbioru odpadów?
Na początek ważna uwaga – miasto nie może zarabiać na śmieciach. Dlatego stawka jest kalkulowana tak, żeby wynik wyszedł „na zero”. Czyli teoretycznie tyle samo ma być wpływów od mieszkańców, tyle samo zapłaty za wywóz i zagospodarowanie odpadów. Niestety, poza jednym rokiem (2022) dokładamy do wywozu śmieci, ograniczając sobie tym samym możliwości inwestycji, o które wnioskują mieszkańcy. Łącznie, w ciągu ostatnich czterech lat (plus szacunki za 2025 r.) dołożyliśmy/dołożymy z budżetu miasta 13,5 mln zł.
I teraz porównanie – obecnie realizujemy kontrakt za 13,5 mln zł, dzięki któremu wyasfaltujemy ponad 40 ulic. Gdybyśmy nie dokładali do śmieci kolejnych 13 mln zł, moglibyśmy zrobić drugie tyle ulic.
Ile miałaby wynieść nowa stawka opłaty?
Z naszych obliczeń wynika, że – aby system odpadowy teoretycznie się bilansował (takie samy wpływy, takie same koszty) – nowa stawka powinna wynieść 13,03 gr. To oznacza, singiel, który zużywa średnio 3 m. sześć. wody, zapłaci miesięcznie 39,09 gr., zaś trzyosobowa rodzina, która zużyje średnio np. 9 m. sześc. wody miesięcznie, 117,09 zł. Pamiętajmy, że od 2020 r. ceny za wywóz odpadów nie zmieniały się dla mieszkańców. W tym czasie ceny średnio zwiększyły się w naszym kraju o ponad 40 proc. (skumulowana inflacja), my zaś proponujemy zmianę opłat o 16 proc. w górę.
Czy zachowacie upust na posiadanie kompostownika w zabudowie jednorodzinnej?
Tak, wysokość zniżki wzrośnie do 2,45 proc. opłaty za gospodarowanie odpadami.
Czy zajmujecie się wyłapywaniem gapowiczów, oddających śmieci bez opłat?
Oczywiście. System od wody pozwala na to doskonałe. Obecnie szacujemy, że w systemie od wody osiągnęliśmy szczelność na poziomie ponad 90 proc., gdzie w systemie osobowym było to maksymalnie 70 proc. Tym samym spada nam liczba nieruchomości niewywiązujących się z opłat.
Dzięki współpracy z Wydziałem Podatków i Opłat kontrolujemy wystawianie odpadów z nieruchomości, które nie złożyły deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Dziękujemy też za sygnały w tej sprawie – skwapliwie je weryfikujemy.
Również edukujemy. Pracownicy Wydziału Ochrony Środowiska na nowych osiedlach wrzucają do skrzynek pocztowych „Vademecum odpadowe”. To ulotka, która w prosty sposób wskazuje jak należy postępować z odpadami komunalnymi oraz wskazuje obowiązki wynikające z „ustawy śmieciowej”.
Czy pilnujemy firmy zajmującej się zagospodarowaniem i wywozem odpadów?
Dochowujemy maksymalnej staranności, by weryfikacja ilości odpadów wskazywanych przez przedsiębiorcę była jak najbardziej rzetelna. Oto katalog ośmiu podstawowych naszych działań:
1) kontrola pojazdów w terenie,
2) kontrola dokumentów (raporty miesięczne),
3) weryfikacja tras wszystkich pojazdów w aplikacji GPS,
4) weryfikacja godzin wjazdów i wyjazdów z i do bazy przedsiębiorcy,
5) weryfikacja godzin ważenia pojazdów,
6) weryfikacja kwitów wagowych,
7) weryfikacja kart przekazania odpadów komunalnych,
8) weryfikacja ilości odpadów komunalnych.
Szczegółowy opis kontroli wykonawcy z uzasadnienia uchwały
W ramach kontroli w terenie (ww. pkt 1) dokonywana jest kontrola pojazdów odbierających odpady, weryfikowany jest m.in. sposób oznaczenia pojazdów, sposób odbioru odpadów itp..
W ramach kontroli dokumentów (ww. pkt 2) na zakończenie każdego miesiąca świadczenia usługi odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych (w każdym sektorze), Wykonawca ma obowiązek złożyć Zamawiającemu raport miesięczny zawierający informacje o ilości odebranych niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych [Mg], ilości odebranych odpadów szkła [Mg], ilości odebranych odpadów papieru [Mg], ilości odebranych zmieszanych odpadów opakowaniowych [Mg], ilości odebranych odpadów wielkogabarytowych [Mg], ilości odebranych odpadów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego [Mg], ilości odebranych bioodpadów [Mg], ilości odebranych odpadów drewna [Mg], adresach nieruchomości, od których zostały odebrane odpady komunalne (w formie wykazu nieruchomości), sposobach zagospodarowania w/w odpadów oraz instalacjach (w tym komunalnych), do których zostały przekazane.
W ramach weryfikacji tras pojazdów w aplikacji GPS, do obowiązków przedsiębiorcy odbierającego odpady komunalne należy m.in. zapewnienie, aby wszystkie pojazdy wykorzystywane do realizacji przedmiotu zamówienia były wyposażone w działające, sprawne urządzenia monitorujące umożliwiające automatyczne zapisywanie w nieulotnej pamięci czasu pracy, aktualnej lokalizacji i przebytej drogi pojazdów
z rzeczywistym, jednoznacznie wykazanym wykonywaniem czynności. Zamawiający dokonuje kontroli przebytej trasy oraz zakresu realizacji umowy związanego z odbiorem odpadów w danym sektorze w Markach (weryfikacji każdego kursu każdego pojazdu jeżdżącego po Markach – pragnę wskazać, że miesięcznie jest to około 290-320 kursów). Aplikacja GPS udostępniona Zamawiającemu musi udostępniać całą, dokładną trasę przebytą przez dany pojazd Wykonawcy od wyjechania z bazy, poprzez realizację odbiorów odpadów w Markach, do powrotu do bazy lub do instalacji komunalnej, czy też innej instalacji do zagospodarowywania/przetwarzania odpadów. Udostępnione dane nie mogą ograniczać się wyłącznie do mapy Marek. W trakcie weryfikacji tras pojazdów Zamawiający sprawdza m.in. przebieg tras pojazdów odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości.
W ramach weryfikacji godzin wjazdów i wyjazdów pojazdów Wykonawcy, Zamawiający weryfikuje, w ww. aplikacji GPS, oprócz tras pojazdów odbierających odpady komunalne w Markach również godziny wyjazdów i wjazdów na bazę Wykonawcy. Co jest niezbędne w tworzonym na tej podstawie, przez Zamawiającego, rejestrze pojazdów GPS.
Kolejnym etapem kontroli Wykonawcy jest weryfikacja godzin ważenia pojazdów. Od 2024 roku Wykonawca ma obowiązek wykonywać trzy ważenia pojazdów odbierających odpady komunalne z Marek. Trzy ważenia określające masę pustego pojazdu, masę brutto i tarowanie pojazdu (ważenie pojazdu przed wyjazdem do Gminy Miasto Marki, ważenie po powrocie do bazy Wykonawcy lub instalacji, tarowanie pojazdu). Godziny wyjazdów i wjazdów na bazę muszą być zbieżne z godzinami ważeń pojazdów na kwitach wagowych, które Wykonawca przekazuje do Urzędu Miasta Marki w ramach raportu miesięcznego. Jest to skrupulatnie weryfikowane przez Gminę. Na kwicie wagowym Wykonawca wykazuje masę odpadów danego rodzaju odebranych z nieruchomości zamieszkałych w danym kursie w Markach.
W ramach weryfikacji kwitów wagowych Gmina weryfikuje, oprócz godzin ważenia zbieżnych z aplikacją GPS, również godziny ważeń wykazane na kwitach wagowych, numery kwitów wagowych oraz wykazane przez wagę najazdową ilości (masę) odpadów komunalnych. Wykazywane przez Wykonawcę ilości odpadów muszą być następnie zbieżne zarówno z kwitami wagowymi (z wagi najazdowej), jak również z kartami przekazania odpadów komunalnych.
Weryfikacja kart przekazania odpadów komunalnych polega m.in. na kontroli dat, godzin wykazanych na ww. kartach, ilości odpadów (dane muszą być zbieżne z kwitami wagowymi).
Kolejnym etapem jest weryfikacja ilości odpadów komunalnych. Na podstawie przedkładanych przez Wykonawcę kart przekazania odpadów komunalnych oraz kwitów wagowych weryfikowane są ilości odpadów poszczególnych rodzajów wykazane w raportach miesięcznych. Weryfikacji podlegają również ilości odpadów magazynowanych przez
Wykonawcę, jak również te przekazywane do odpowiednich instalacji. Zamawiający weryfikuje stany magazynowe Wykonawcy oraz „zejścia” odpadów do poszczególnych instalacji – na potwierdzenie czego Wykonawca przedkłada odpowiednie dokumenty wraz z kwitami wagowymi to potwierdzającymi. – informuje UM Marki
Więcej informacji z Marek
Bezpieczeństwo w szkołach – jak zapobiegać tragediom?
Marki – Jarmark Świąteczny przy ciuchci
Marki – efektowne zwycięstwo na koniec rundy
Bezpłatne przejazdy „elek” w Markach – udogodnienia w komunikacji dla mieszkańców z Marecką Kartą Mieszkańca
