Wiele numerów temu pisałem o rozdzielności majątkowej między małżonkami ustanawianej z datą wsteczną. Wiemy, że ustrój rozdzielności powstaje wskutek umowy między małżonkami, orzeczenia rozwodu, czy separacji. Ustrój rozdzielności powstaje także z mocy prawa wskutek ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków. Co ciekawe w razie uchylenia ubezwłasnowolnienia, a także umorzenia, ukończenia lub uchylenia postępowania upadłościowego, między małżonkami znów powstaje ustawowy ustrój majątkowy. Istotne jest też, że z chwilą zniesienia separacji znów powstaje między małżonkami ustawowy ustrój majątkowy. Jednak na zgodny wniosek małżonków sąd orzeka o utrzymaniu między małżonkami rozdzielności majątkowej.
Jest jeszcze jeden przypadek przymusowej rozdzielności majątkowej między małżonkami. Otóż ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Wierzyciel musi więc dysponować tytułem wykonawczym, czyli orzeczeniem (czy też ugodą), zaopatrzonym w klauzulę wykonalności.
Wierzyciel musi zatem wytoczyć stosowne powództwo, którego celem ma być uzyskanie możliwości zaspokojenia jego wierzytelności. Powództwo może być uwzględnione tylko wówczas jeśli wierzyciel uprawdopodobni, że w wyniku podziału majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka nastąpi chociażby częściowe zaspokojenie jego wierzytelności. Powództwo to, jak się wskazuje bardzo ingeruje w wolność i swobodę małżonków – powinna być stosowana z dużą ostrożnością, zaś przepisy o tym należy interpretować ściśle, a nie rozszerzająco. Nie można więc dopuścić do sytuacji, w której powództwo zostanie wniesione nie w celu zaspokojenia należności, ale szykanowania małżonka bądź też małżonków.
Przedstawione możliwości znajdują zastosowanie do każdej wierzytelności, niezależnie od źródła i czasu jej powstania, za którą małżonek odpowiada majątkiem osobistym. Wierzyciel jednak nie może żądać rozdzielności majątkowej, gdy małżonkowie są współdłużnikami i gdy wierzytelność może zostać zaspokojona z majątku wspólnego małżonków.
Sprawa nie jest prosta, bowiem wierzyciel wpierw musi zająć prawa małżonka-dłużnika do żądania podziału majątku wspólnego, potem doprowadzić do dokonania podziału majątku wspólnego małżonków, a na koniec dopiero może zaspokoić się z majątku, który przypadł dłużnikowi w wyniku podziału majątku.
radca prawny Mariusz Astasiewicz
?
Kancelaria Radcy Prawnego, ul. Powstańców 47 lok. 16,
05-091 Ząbki, tel. 694 315 734