Sąd Najwyższy 27 marca 2018 roku rozwiał pojawiające się od długiego czasu wątpliwości i uchwałą wydaną
w składzie siedmiu sędziów w sprawie III CZP 69/17 orzekł, iż sąd może przyznać zadośćuczynienie za krzywdę osobom najbliższym poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego
i trwałego uszczerbku na zdrowiu.
Stan faktyczny tej sprawy związany był ze smutnymi wydarzeniami w szpitalu powiatowym w W. Otóż
w 2008 r. na izbie porodowej odbywał się poród, stwierdzone zostały zaniedbania lekarzy w czasie porodu, polegające głównie na zaniechaniu natychmiastowego przeprowadzenia cesarskiego cięcia, skutkujące ciężkim uszkodzeniem dziecka. Dziewczynka, obecnie 10-letnia, wymaga stałej opieki, nie mówi, nie chodzi.
Rodzice dziewczynki przed Sądem Okręgowym uzyskali na rzecz dziecka zadośćuczynienie w kwocie 400 tysięcy złotych, zaś Sąd Apelacyjny podwyższył tę kwotę aż do 1,2 mln zł. Dodatkowo dziewczynka uzyskała rentę i odszkodowanie. Co najistotniejsze oba sądy przyjęły, że rodzicom dziecka przysługuje od szpitala również zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych każdego z rodziców w postaci więzi rodzinnych, których nie mogą w pełni realizować wobec choroby dziecka.
W wyniku wniesienia skargi kasacyjnej przez szpital Sąd Najwyższy podjął wątpliwości w zakresie pytania czy roszczenie o zadośćuczynienie na podstawie art. 448 kc w związku z roszczeniem o ochronę dóbr osobistych przysługuje osobom bliskim poszkodowanego także wtedy, gdy na skutek czynu niedozwolonego poszkodowany doznał poważnego uszczerbku na zdrowiu? Również rzecznik finansowy zwracał uwagę na wątpliwości związane z przedmiotowym zagadnieniem, przez to zgłosił wniosek o rozstrzygnięcie tych wątpliwości przez Sąd Najwyższy.
Stanowisko negatywne na gruncie sprawy rozpoznawanej przez Sąd Apelacyjny w Warszawie z 5.04.2013 r. I ACa 1143/12 wskazywało, iż w wyniku wypadku drogowego z udziałem córki powodów, skutkującego trwałą niepełnosprawnością dziecka, nie można mówić, iż doszło do naruszenia dóbr osobistych rodziców. Wiele innych sądów odmawiało przyznania zadośćuczynienia rodzicom (bliskim) ofiar wypadków za naruszenie ich dóbr osobistych podnosząc, że w polskim prawie brak jest normy prawnej chroniącej interesy osób pośrednio poszkodowanych, naruszonych wskutek zdarzenia szkodzącego, zaś poszkodowanym w sensie prawnym jest osoba, która doznała bezpośrednio szkody podlegającej naprawieniu.
Bywały jednak też wyroki,
w których Sąd stwierdzał, że za naruszenie dóbr osobistych małoletnich dzieci osoby chorej w wyniku czynu niedozwolonego (np. błędu medycznego) w postaci więzi rodzinnej i emocjonalnej i przyznał z tego tytułu zadośćuczynienie pieniężne, np. chodzi o wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 04.04.2013 r., I C 685/11.
Ostatecznie Sąd Najwyższy
w uchwale składu siedmiu sędziów potwierdził szeroką ochronę dóbr osobistych osób bliskich poszkodowanych wskazując, że sąd może przyznać zadośćuczynienie za krzywdę osobom najbliższym poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu.
Rozstrzygnięcie to zapadło na omawianej kanwie rażącego błędu medycznego personelu szpitala powiatowego w W. i ma doniosłe znaczenie dla poszukiwania ochrony dla rodzin poszkodowanych. Wszak dobra osobiste, podlegające ochronie, to też więzy rodzinne, emocjonalne, które wskutek wypadku mogą zostać ograniczone, a nawet zerwane, co stanowi olbrzymi uszczerbek, który powinien podlegać ?naprawie?
w formie zadośćuczynienia.
radca prawny
Mariusz Astasiewicz
?
Kancelaria Radcy Prawnego
ul. Powstańców 47 lok. 16,
05-091 Ząbki
tel. 694 315 734