Ustawodawca ustawą z dnia 14.04.2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw wprowadziła drastyczne ograniczenia w obrocie ziemią rolną. I bardzo trzeba się nagłowić, jak tu nabyć ziemię od rolnika, do tego stopnia, że nawet notariusze mieli problem z interpretacją ustawy kształtowaniu ustroju rolnego i odmawiali sporządzenia aktu notarialnego.
Mimo, iż nowe przepisy obowiązują od 30.04.2016 r. wywołały już sporo wątpliwości, że Sąd Najwyższy musiał się zająć kilkoma sprawami.
Jedna dotyczyła nabycia nieruchomości rolnej w drodze licytacji komorniczej, gdzie padło pytanie, na czy i na jakim etapie odbywa się weryfikacja nabywców ziemi rolnej w toku egzekucji, jeśli ta była wszczęta przed wejściem w życie rygorystycznych przepisów. Sąd Najwyższy udzielił odpowiedzi, że jeśli egzekucja była wszczęta przed dniem 30.04.2016 r., to nie stosuje się ograniczeń
z ww. ustawy do nabycia gruntów rolnych w wyniku licytacji komorniczej.
Druga sprawa ? najświeższa ? jest doniosła. Tytułem wstępu trzeba wskazać, że zgodnie
z ustawą nabywcą nieruchomości rolnej może być wyłącznie rolnik indywidualny. Nabytej nieruchomości rolnej nie można zbyć, trzeba ją uprawiać przez 10 lat (z wyjątkami). Obowiązek ten dotyczy
w szczególności rolników indywidualnych oraz podmiotów, które uzyskały zgodę prezesa ANR na nabycie z wyjątkiem nabywców w toku postępowania restrukturyzacyjnego w ramach postępowania sanacyjnego. Swobodnie ziemię nabyć mogą więc rolnicy indywidualni, osoby bliskie zbywcy, jednostki samorządu terytorialnego, Skarb Państwa, kościelne osoby prawne. Pozostałe podmioty muszą zgodę prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych. Warto wspomnieć, że rygorów ustawy nie stosuje się do ziemi o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha,
Wracając do tematu SN zmierzył się z pytaniem czy trzeba zwracać się do sądu o zgodę na nabycie nieruchomości od sprzedawcy, który uprawiał ziemię krócej niż
10 lat i jest osobą bliską nabywcy, a zbywca nabył ziemię pod rządami rygorystycznej ustawy.
Notariusze odmawiali czynności notarialnej dotyczącej zbycia nieruchomości rolnej, nabytej przez zbywcę pod rządami nowej ustawy, której zbywca nie uprawiał przez co najmniej 10 lat, jeśli strony czynności nie przedstawią zgody sądu.
Tymczasem Sąd Najwyższy uchwałą z 22.06.2017 r. wskazał, że: zbycie nieruchomości rolnej przez nabywcę przed upływem 10 lat od jej nabycia osobie bliskiej nie wymaga zgody sądu. To ważna uchwała ograniczająca rygor tej ustawy i formalności związane z obrotem ziemią. Osobą bliską wg tego aktu prawnego są zstępni, wstępni, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, małżonka, osoby przysposabiające i przysposobione.
Radca prawny Mariusz Astasiewicz
?Kancelaria Radcy Prawnego, ul. Wojska Polskiego 1 lok. 1.05, 05-091 Ząbki, tel. 694 315 734