Zgłosiła się do mnie Pani, do której jeden ze SKOK-ów przesłał wezwanie do zapłaty niespłaconej pożyczki po zmarłym ojcu. Ta zdziwiła się ogromnie, nic nie wiedziała o takiej pożyczce, a tata zmarł ponad rok temu. Co w takiej sytuacji robić?
Zanim zdecydujemy się na przyjęcie spadku po zmarłym bliskim, zapoznajmy się z jego sytuacją majątkową, przejrzyjmy wszystkie dokumenty czy w korespondencji nie było żadnych wezwań do zapłaty, wyroków, nakazów zapłaty. Jeśli znajdziemy umowy, dowiedzmy, czy są na nich jakieś długi.
Gdy okaże się, że scheda po zmarłym jest zadłużona, to mamy pół roku od dowiedzenia się o swym powołaniu do spadku na złożenie oświadczeń:
? o odrzuceniu spadku; ? o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza; ? o prostym przyjęciu spadku.
Oświadczenie pierwsze można złożyć w sądzie, jak i przed notariuszem. Wtedy zostaniemy wyłączeni od dziedziczenia, jakbyśmy nie dożyli otwarcia spadku.
Jest tylko małe ale? Gdy odrzucimy spadek z pokrzywdzeniem wierzycieli, to każdy z nich, których wierzytelność istniała w chwili odrzucenia spadku, będzie mógł żądać przed sądem uznania odrzucenia spadku za bezskuteczne w stosunku do takiego wierzyciela. Ratunkiem są terminy. Otóż wierzyciel na drogę sądową ma tylko pół roku od chwili uzyskania informacji o odrzuceniu spadku. Nie może jednak w ogóle żądać już bezskuteczności po upływie trzech lat od odrzucenia spadku.
Drugim wyjściem jest oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Gdy w ciągu pół roku nie złożymy żadnego oświadczenia, to będzie oznaczało, że przyjęliśmy spadek wprost, tj. ze wszelkimi długami. Wówczas majątek spadkowy ?zmiesza? się z naszym majątkiem osobistym, a wierzyciel będzie mógł dochodzić swych należności także z naszego prywatnego majątku, powiększonego nabytą schedę.
Uwaga! Od 18 października 2015 r. sytuacja się odwróci, tj. w przypadku braku jakiegokolwiek oświadczenia, zasadą będzie przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Przyjęcie spadku w ten sposób (obecnie) wymaga złożenia oświadczenia (przed sądem lub notariuszem). W takim wypadku majątek spadkodawcy jest ?spisywany?, tworzy się inwentarz i gdy taki majątek przyjmiemy, nie ?miesza się? on z naszym majątkiem prywatnym. Wówczas wierzyciel będzie mógł żądać świadczenia tylko z majątku objętego inwentarzem (spisanego). Tu wystarczy, by tylko jeden spadkobierca przyjął spadek w taki sposób, bo wówczas przyjmuje się, że pozostali spadkobiercy też przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Taki sposób może być kosztowny, bo wtedy komornik musi spisać aktywa spadkowe i je oszacować, plus jest taki, że szacuje też wartość zobowiązań.
Taki sposób spadkobrania może być korzystny, co jednak nie dotyczy sytuacji, gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość obciążona hipoteką. Wówczas wierzyciel hipoteczny (np. bank) dalej może egzekwować swoje należności z nieruchomości bez względu na przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Pamiętać należy, że dopóki nie dojdzie do działu spadku (gdy jest więcej niż jeden spadkobierca), wszyscy spadkobiercy odpowiadają za długi spadkowe solidarnie, a wierzyciel może żądać świadczenia od jednego, od wszystkich spadkobierców, bądź wg swego wyboru. Działu spadku można dokonać umownie, a w przypadku gdy mamy do czynienia z nieruchomością ? obowiązkowo przed notariuszem; zaś w przypadku przedsiębiorstwa ? z podpisami notarialnie poświadczonymi. Działu spadku można również dokonać przed sądem.
Wierzyciel sam może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku przeciwko spadkobiercom.
Ratunkiem dla spadkobierców może więc być odrzucenie spadku lub przyjęcie go z dobrodziejstwem inwentarza. Pomocny może się okazać także zarzut przedawnienia, pożyczki przedawniają się po trzech latach.
