Kontrolerzy SPP w Ząbkach, każdego dnia funkcjonowania strefy płatnego parkowania wykonują rzetelnie i uczciwie swoje obowiązki codziennej kontroli uiszczania opłat, na każdym wyznaczonym miejscu postojowym, pokonując pieszo wiele kilometrów. Pracownicy Biura Obsługi Strefy Płatnego Parkowania przy każdej reklamacji szukają okoliczności pozwalających na uznanie, że opłata za postój była uiszczona. Ponadto, analizują dokumentację fotograficzną, aby nie przeoczyć faktu, że kierowca był w trakcie wnoszenia opłaty i np. stał przy parkomacie lub był w drodze do ww. urządzenia. Tylko wtedy wolno im wycofać dokument opłaty dodatkowej.
Podstawę prawną poboru opłat za postój pojazdu w SPP oraz opłat dodatkowych, stanowi ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1376 ze zm.). Zgodnie z art. 13 ust. 1 tej ustawy: „Korzystający z dróg publicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za: 1) postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych: a) w strefie płatnego parkowania” , jednocześnie art. 13f ust. 1 tejże ustawy stanowi, że: „Za nieuiszczenie opłat, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, pobiera się opłatę dodatkową” .
Ponadto, z art. 13b ust. 3 i ust. 4 ww. ustawy, dla Rada gminy (rada miasta), wynika delegacja ustawowa do: ustalenia obszaru strefy płatnego parkowania, ustalenia wysokości opłaty za postój, wprowadzenia opłaty abonamentowej lub zryczałtowanej oraz zerowej stawki dla niektórych użytkowników drogi, określenia sposobu pobierania opłat, ale tylko tych o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1”.
Podkreślamy uprawnienia dotyczą opłat za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w SPP, czyli tych, które obowiązani są wnosić parkujący swoje samochody na wyznaczonych miejscach postojowych w SPP. Natomiast zgodnie z cytowanym wyżej art. 13f ust. 1 tej ustawy, opłata dodatkowa jest opłatą, która powstała za nieuiszczenie podstawowej opłaty za postój i zarządzający drogami mają obowiązek ją pobrać, do tej opłaty rada miasta może jedynie określić wysokość kwotową opłaty dodatkowej.
W każdej odpowiedzi na reklamacje umieszczamy informacje że włożony pod wycieraczkę na przedniej szybie pojazdu, dokument opłaty dodatkowej, nie nakłada tej opłaty, lecz jedynie informuje użytkownika drogi, czyli najczęściej kierowcę pojazdu o powstałym z mocy prawa zobowiązaniu. Zarówno opłata za postój pojazdu w SPP jak i wynikająca z nieuiszczenia tejże, opłata dodatkowa, są opłatami wynikającymi z mocy prawa (cytowane wyżej przepisy ustawy) a postępowanie reklamacyjne dotyczące opłaty dodatkowej ma jedynie ustalić czy należna, podstawowa opłata za postój pojazdu w SPP była uiszczona czy też nie.
Dla wyjaśnienia i podkreślenie prawidłowej interpretacji przepisów, umieszczamy również wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego sygn. I OSK 1979/16 z dnia 18 listopada 2016 r., który orzeka, że: „Z konstrukcji przepisu art. 13f ust. 1 u.d.p. wynika wprost, iż za nieuiszczenie opłat, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, pobiera się opłatę dodatkową. Przepis ten nie zostawia organowi żadnej dowolności, co do uznania, kiedy pobranie opłaty jest zasadne, a kiedy nie. Źródło powstania obowiązku wynika bezpośrednio z przepisu prawa (ustawy i przepisu prawa miejscowego). Takie stanowisko dominuje w orzecznictwie sądów administracyjnych (wyroki WSA w Szczecinie z dnia 14 października 2009 r., II SA/Sz 35/09; wyrok NSA z dnia 12 marca 2010 r., I OSK 1683/09; wyrok WSA w Warszawie z dnia 11 lutego 2005 r., VI SA/Wa 550/04).”
Dalej w tym samym wyroku NSA orzeka: „W myśl art. 40d ust. 2 u.d.p. opłaty dodatkowe podlegają przymusowemu ściągnięciu w trybie określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Podstawą do prowadzenia egzekucji administracyjnej w celu wykonania obowiązku zapłaty kary pieniężnej z tytułu nieuiszczenia opłaty za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych jest przepis art. 3 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej u.p.e.a.). Jeżeli właściciel pojazdu, przeciwko któremu wystawiony został tytuł wykonawczy, kwestionuje istnienie obowiązku uiszczenia opłaty dodatkowej przez wniesienie zarzutu w postępowaniu egzekucyjnym, to organ egzekucyjny rozpatruje ten środek zaskarżenia. Na postanowienie wierzyciela co do zasadności zarzutów przysługuje zażalenie (art. 34 § 2 u.p.e.a.) do organu wyższego stopnia w rozumieniu art. 23 u.p.e.a., którym dla organów jednostek samorządu terytorialnego jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze. Na postanowienie wydawane w postępowaniu egzekucyjnym w administracji i zaskarżalne zażaleniem przysługuje natomiast skarga do Sądu Administracyjnego (art. 3 § 2 pkt 3 p.p.s.a.)”.
Tym samym, wydany wyrok informuje o prawie do sądowej kontroli stanowiska wierzyciela, w razie sporu co do tego, czy po stronie użytkownika drogi powstał obowiązek uiszczenia opłaty dodatkowej stwierdzając, że taki spór może być realizowany dopiero na etapie egzekucji administracyjnej, czyli po otrzymaniu tytułu wykonawczego od właściwego rejonowo Urzędu Skarbowego.
Naczelny Sąd Administracyjny podziela tym samym pogląd przedstawiony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2010 r., III CZP 88/10, w której stwierdza się jednoznacznie, „że procedura egzekwowania opłaty dodatkowej za parkowanie w strefie płatnego parkowania, stosowana w przypadku przyjęcia, że konieczność uiszczenia tej opłaty wynika bezpośrednio z przepisu prawa, sprawia, iż prawo do sądowej kontroli stanowiska wierzyciela w razie sporu co do tego, czy po stronie określonej osoby powstał obowiązek uiszczenia takiej opłaty, może być realizowane dopiero na etapie egzekucji administracyjnej.”
Powyższe fragmenty orzecznictwa rozstrzygają o prawidłowym stanowisku organu administracyjnego w kwestii powstałych z mocy prawa opłatach dodatkowych oraz o trybie postępowania w przypadku, gdy kierowca kwestionuje ich zasadność, wyjaśniając, że rozstrzygnięcie sporu jest możliwe wyłącznie w trybie wniesienia zarzutu, dopiero po wystawieniu tytułu egzekucyjnego i ewentualnie zażaleniu postanowienia wydanego, na ten zarzut, przez organ administracyjny. W orzecznictwie dominuje również pogląd, że rady miast nie posiadają kompetencji do odstąpienia od powstałej opłaty dodatkowej lub rozstrzygania w trybie postępowania reklamacyjnego o zasadności powstania opłaty dodatkowej, mogą jedynie rozstrzygać czy opłata za postój była uiszczona czy też nie.Wyjaśniamy, że organy władzy publicznej, jakimi są organy jednostek samorządu terytorialnego, działają na podstawie i w granicach prawa, tak stanowi pierwsza zasada ogólna wyrażona w art. 6 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.) będąca powtórzeniem art. 7 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Oznacza to, że podejmowane przez organ administracji publicznej czynności muszą znajdować swoje oparcie w przepisach prawa wynikających ze źródeł prawa powszechnie obowiązującego a wykonywanie zadań publicznych jest ich obowiązkiem nie przywilejem. Podstawą prawną, do ustalenia w drodze uchwały rady miejskiej: obszaru strefy płatnego parkowania, wysokości stawek opłaty za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie, wysokości opłaty dodatkowej oraz określenia sposobu pobierania tych opłat, jest ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Zarówno ustawa jak podjęta z jej upoważnienia uchwała, stanowią odpowiednio, źródła powszechnie i lokalnie obowiązującego prawa, do którego mamy obowiązek się stosować a każda czynność bez podstawy prawnej jest dla organu zabroniona i zagrożona odpowiedzialnością prawną.
W taki właśnie sposób rozpatrywane są reklamacje w strefie płatnego parkowania w Ząbkach, stosując literalnie i bez własnej interpretacji obowiązujące przepisy ustawy o drogach publicznych oraz wydane na jej podstawie przepisy stosownej uchwały rady miasta. Uprawnionymi do interpretacji przepisów są Sądy i to ich orzecznictwem wspieramy się w razie wątpliwości.