Edward M. Urbanowski: Wstyd

W poniedziałek 24 czerwca polski rząd przegrał sprawę przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Trybunał orzekł, że przepisy dotyczące obniżenia wieku przejścia w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego są sprzeczne z prawem Unii Europejskiej!
Marek Safjan, sędzia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej: – Owszem, państwo dysponuje odpowiednim marginesem swobody co do organizacji wewnętrznej wymiaru sprawiedliwości, na przykład może uregulować funkcjonowanie – według własnych intencji – Sądu Najwyższego czy innych sądów, natomiast czyniąc to, musi za każdym razem brać pod uwagę warunki progowe, konieczne warunki, które muszą być przestrzegane przez każdy system wymiaru sprawiedliwości, który zajmuje się jednocześnie prawem europejskim. Są pewne wspólne wartości, które są na tyle istotne, że przy swobodzie przyznanej państwu nie można tych wartości naruszać. Do tych wartości z całą pewnością należą te związane z niezależnością sądów, bezstronnością, wolnością od wszelkiego nacisku zewnętrznego. Sądy polskie są częścią organizacji wymiaru sprawiedliwości w Unii Europejskiej. Każdy obywatel Unii, każdy obywatel Polski ma prawo do tego, żeby przed niezawisłym, niezależnym, bezstronnym sądem domagać się ochrony. To jest orzeczenie, które ma znaczenie dla całego porządku prawnego.
– Rzecznik Sądu Najwyższego, sędzia Michał Laskowski: – Zastrzeżenia do nowelizacji ustawy o SN formułowane przez ekspertów, prawników i sędziów były trafne. Ta ustawa naruszała zasadę nieusuwalność sędziów, zasadę niezawisłości sędziowskiej poprzez między innymi przyznanie prezydentowi uprawnień do możliwości przedłużania niektórym sędziom możliwości orzekania, a nieprzedłużania innym bez żadnych kryteriów i kontroli. Orzeczenie TSUE oznacza w pewnym zakresie powrót do zasad państwa prawa. Ten wyrok oznacza, że pewne zasady dotyczące władzy sądowniczej obowiązują w całej Unii Europejskiej. To oznacza również, że dobrze funkcjonują mechanizmy kontrolne ze strony Komisji Europejskiej i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Mimo iż ta wadliwa ustawa została w konsekwencji zmieniona, to wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ma znaczenie na przyszłość, dla Polski i UE. Jest to ustanowienie pewnych zasad i standardów dla całej Unii Europejskiej.
– Oświadczenie Komisji Europejskiej: – W dniu dzisiejszym Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że polska ustawa o Sądzie Najwyższym, obniżająca wiek emerytalny sędziów Sądu Najwyższego, jest sprzeczna z prawem unijnym i narusza zasadę nieusuwalności sędziów, a tym samym również zasadę niezawisłości sędziowskiej. Jest to ważna decyzja wspierająca niezależność sądownictwa w Polsce i nie tylko. Wyrok stanowi też pożądane wyjaśnienie zasad nieusuwalności sędziów i niezawisłości sędziowskiej, które są zasadniczymi elementami skutecznej ochrony sądowej w Unii Europejskiej. W wyroku wyjaśniono również, że chociaż organizacja wymiaru sprawiedliwości w państwach członkowskich wchodzi w zakres kompetencji krajowych, przy wykonywaniu tych kompetencji państwa członkowskie są zobowiązane do przestrzegania zobowiązań wynikających z prawa unijnego. Stosując prawo Unii, każdy sąd krajowy jest jednocześnie sądem europejskim. Państwa członkowskie muszą zatem zapewnić skuteczną ochronę sądową osób fizycznych w obszarach objętych prawem UE.