Dlaczego składowisko nie będzie już górą śmieci?!

Wieść o planowanej inwestycji budowy nowego obiektu gospodarki odpadami to pożywka dla wyobrażani u wielu mieszkańców okolicznych terenów. Przy niedostatecznej informacji co ma być budowane ożywają mroczne obawy i mity, że włodarze gminy koniecznie chcą naszego nieszczęścia.

Najczęściej jesteśmy straszeni hasłem ? będzie budowana spalarnia. A jak spalarnia to oczywiście wyobrażamy sobie, że z komina będą wydobywać się rakotwórcze dioksyny i furany. Tymczasem nawet gdyby tak było, i ktoś chciał wybudować klasyczną spalarnię odpadów to obecnie nie można wybudować instalacji, która wypuszcza te substancje.

Gorzej z naszymi paleniskami domowymi, to właśnie spalanie w nich tworzyw z PCW wraz z substancjami organicznymi powoduje powstawanie dioksyn i furanów, które zatruwają nas i naszych sąsiadów. Należy podkreślić, że brak dostatecznej ilości informacji powoduje niepokój i wywołuje najrozmaitsze wątpliwości. Spróbujmy uzupełnić brak informacji i uśpić mroczne demony wyobraźni.

Wróćmy do pytania, które jest tytułem tego artykułu. Dlaczego składowisko nie będzie już górą śmieci!

Nowe przepisy sprawiły, że odpady nie będą mogły być składowane!!! Odpady będą przekształcane!!! Zwróćmy uwagę na słowo ?przekształcanie?. Przekształcenie śmieci? Ale jak i na co? Otóż w naszym przypadku z odpadów komunalnych powstawać będzie paliwo wykorzystywane w cementowniach i elektrowniach. Odzyskamy w ten sposób energię zawartą w odpadach.

Wybierzmy się tym czasem w wyobraźni na teren nowego Regionalnego Zakładu Przekształcania Odpadów w Lipinach Starych. Dla lepszego wyobrażenia róbmy przystanki. Przy każdym przystanku wyszczególnione są możliwe zagrożenia, które mogą być przyczyną niepokoju dla okolicznych mieszkańców.

Przystanek 1-WJAZD

Przyjmowane do przetwarzania odpady najpierw będą ważone i ewidencjonowane. Następnie będą poddawane kontroli czy mogą być przyjęte do dalszego przetworzenia. Transporty nie odpowiadające wymaganiom będą odsyłane.

 Co może nas zaniepokoić?

Przyczyną naszych obaw może być ruch pojazdów dowożących odpady. Nie będzie on jednak większy niż dotychczasowy.

Przystanek 2 biosuszenie

Przywiezione do Naszego Zakładu odpady są wilgotne. Dla prawidłowej dalszej obróbki trzeba je wysuszyć. Owszem można by tu zainstalować silne wentylatory dające gorący nadmuch, ale i przy okazji zużyć dużo prądu i narobić dużo hałasu. U nas z pomocą przyjdzie natura. Zastosowanie powszechnie znanych z przydomowych ogrodów zjawisk zachodzących w pryzmie kompostowej wzbogaconych niewielkim dodatkiem techniki pozwoli nam na szybkie i proste wysuszenie odpadów.

Odpady zwykłą ładowarką układane będą w pryzmy. Dla wygody i porządku będzie to robione w betonowych boksach w dno, których wmontowane będą przewody napowietrzające. Powietrze tłoczyć będzie nam dmuchawa o niewielkiej mocy około 2 kW. Po ułożeniu pryzmy bakterie tlenowe zawarte w odpadach zaczynają się gwałtownie mnożyć i rozkładać substancję organiczną do prostych związków chemicznych. W czasie tego procesu powstaje duża ilość ciepła. Temperatura w pryzmie dochodzi do 70 stopni i powoduje oprócz odparowania wody również zniszczenie mikroorganizmów chorobotwórczych i nawet jaj pasożytów przewodu pokarmowego. Choć proces jest ten sam co przy kompostowaniu to dalsze jego prowadzenie odbywa się zgodnie z założonym celem. Pryzmy przykrywane są specjalną tkaniną kompozytową nie dopuszczającą do jakiejkolwiek emisji za wyjątkiem pary wodnej. Wspomniany proces trwa około 7-14 dni a w jego wyniku dostajemy odpady suche oraz rozłożoną do prostych związków substancję organiczną. Z wysuszonych odpadów wybierzemy substancje szkodliwe zatruwające powietrze przy ich spalaniu takie jak np. tworzywa PCW czy poliuretany i odsiejemy kawałki betonu, kamienie i szkło. Końcowym zabiegiem będzie rozdrobnienie suszu na specjalnej maszynie i po sprasowaniu przygotowanie do transportu. Tak przygotowany już produkt (nie odpady) zostanie zmagazynowany a następnie odwieziony do odbiorców.

Co może nas zaniepokoić?

– Odory przy suszeniu. Pamiętamy, że dobrze prowadzony proces kompostowania nie powoduje powstawania odorów. Ale na wszelki wypadek, aby uniknąć problemów z odorami i zarazem poprawić przebieg procesu przykrywamy pryzmę tkaniną kompozytową tzw. membraną w zbliżonej odmianie z kurtek sportowych GORE-TEX. Przepuszcza ona parę wodną a zatrzymuje ciepło i zapachy.

-Rozwiewanie odpadów. Cały proces prowadzony będzie pod wiatą co wyeliminuje całkowicie możliwość pylenia i zaśmiecania okolicy rozwiewanymi odpadami.

-Odcieki i ścieki z mycia hali. Wszelkie odcieki jakie mogą powstać podczas procesu biosuszenia oraz z obsługi hali sortowniczej ? kierowane będą do zbiornika na ścieki technologiczne umiejscowionego przy hali sortowni i wywożone na oczyszczalnię.

Przystanek 3 kompostowanie

Odpady z konserwacji zieleni, gałęzie, skoszona trawa, resztki owoców i warzyw z targowiska, itp. które pozwolą uzyskać kompost nadający się do wykorzystania w np. w urządzaniu zieleni miejskiej czy przydomowych ogródków kierowane będą do boksu przeznaczonego do przyjmowania tego rodzaju odpadów. Gałęzie zostaną rozdrobnione przy pomocy rębaka na zrębki i wymieszane przy pomocy ładowarki z odpadami typu trawy, liście i przewiezione do bioreaktorów (szczelnie zamknięte boksy). Po napełnieniu pojedynczego bioreaktora i jego zamknięciu prowadzony będzie intensywny proces kompostowania z napowietrzaniem przez 14 dni. Całością sterować się będzie komputer tak aby uzyskać jak najbardziej bogaty w związki próchniczne produkt. Po 14 dniach wstępnie przekompostowane odpady przewożone będą na płytę dojrzewania kompostu i układane w pryzmy. Kompost w pryzmach będzie na placu dojrzewał przez 6 do 10 tygodni. W tym czasie kompost będzie napowietrzany poprzez jego przewracanie. Na zakończenie dojrzały kompost będzie przesiewany. Odrzuty jak kamienie i większe zanieczyszczenia będą kierowane na nową kwaterę. Dojrzały kompost to najlepszy nawóz.

Co może nas zaniepokoić?

-Odory przy kompostowaniu. Jak wiemy dobrze prowadzone kompostowanie nie powoduje powstawania odorów. Jednakże przez pierwsze dwa tygodnie to okres bardzo intensywnych przemian. W tym czasie proces kompostowania będzie prowadzony w szczelnie zamkniętej komorze, z której powietrze będzie odprowadzane i oczyszczane na biofiltrze co wyeliminuje odory.

-Rozwiewanie zarodników grzybów. Grzyby antybiotyczne są stałą florą występujących w trakcie kompostowania. Miedzy innymi dzięki nim niszczone są mikroorganizmy chorobotwórcze. Odczuwalna odległość od pryzmy kompostowej gdzie występuje zwiększenie stężenia zarodników grzybów antybiotycznych to około 20-30 m. W celu ograniczeniu tego problemu płyta do dojrzewania kompostu jest tak zlokalizowana aby zarodniki nie miały możliwości przenikania poza obszar Zakładu.

-Odcieki i ścieki z płyty do kompostowania. Wszelkie odcieki jakie mogą powstać podczas procesu dojrzewania kompostu będą zbierane do zbiornika na ścieki technologiczne umiejscowionego obok płyty do kompostowania i wywożone na oczyszczalnię ścieków.

Przystanek 4 składowanie

Bez składowania się jednak nie obejdzie. Zawsze zostanie kilkanaście procent nieprzydatnych substancji mineralnych. Odpady składowane będą według typowych zasad. Składowanie będzie prowadzone w sposób uporządkowany w kolejno wyznaczanych działkach roboczych w cienkie warstwy (o grubości ca 30 cm) a następnie zagęszczane poprzez kilkukrotny przejazd kompaktora. Po osiągnięciu grubości warsty odpadów ok. 2 m ? eksploatacja działki zostaje zakończona a jej powierzchnia zostanie przykryta warstwą izolacyjną, wykonaną z gruntu mineralnego o grubości 15 ? 20 cm. Składowanie prowadzone będzie do wysokości 28 m ponad poziom terenu. Ponadto w trakcie eksploatacji kwatery będzie prowadzona jej sukcesywna rekultywacja. Wzrastające skarpy będą na bieżąco przykrywane warstwą rekultywacyjną o grubości ca 60 cm. Powierzchnia warstwy rekultywacyjnej będzie użyźniona kompostem i obsiewana zadarniającą mieszanką traw. Zgodnie z aktualnymi regulacjami prawnymi składowisko będzie wyposażone w system odgazowania. Niewielka ilość gazu składowiskowego, który może jeszcze powstać będzie spalana w specjalnej pochodni. Odcieki ze składowiska kierowane będą do zbiornika odcieków a następnie wywożone do oczyszczalni ścieków. Dno kwatery zostanie wyizolowane grubą (2,5 mm) folią PHD całkowicie uniemożliwiającą przedostanie się jakichkolwiek odcieków do gruntu.

Co może nas zaniepokoić?

-Odory przy składowaniu. Zgodnie z przepisami odpady kierowane do składowania muszą być uprzednio przetworzone poprzez poddanie ich stabilizacji (proces identyczny jak kompostowanie). Tak przetworzone odpady nie mają już możliwości ulegać dalszym reakcjom, a zatem nie będą już stanowiły uciążliwości zapachowej. Dla upewnienia się co do prawdziwości tej informacji wystarczy wziąć na dłoń trochę kompostu i powąchać. Odczujemy zapach żyznej ziemi. Emisji odorów będzie również zapobiegać przykrywanie odpadów warstwą gruntu mineralnego oraz odgazowanie składowiska. Mamy więc całkowitą pewność, że nie ma możliwości emisji odorów. W przypadku naszego Zakładu gdzie cała masa odpadów przeznaczona będzie do wytwarzania paliwa z odpadów, na składowisko będzie trafiać jedynie niewielka ilość odsianych kamieni, kawałków betonu, popiołu oraz resztki z kompostowania. Oczywiście takie odpady są dla środowiska obojętne.

-Odcieki ze składowiska. Składowisko będzie uszczelnione podwójną izolacją składającą się z 0.5 m nieprzepuszczalnego gruntu gliniastego oraz foli ze specjalnego tworzywa o wysokiej wytrzymałości. Wszystkie odcieki jakie mogą powstać podczas składowania będą zbierane do zbiornika na ścieki technologiczne i okresowo wywożone na oczyszczalnię ścieków. Nie zachodzi więc obawa, skażenia wód podziemnych wodami przemywającymi złożone odpady.

Przystanek 5 wyjazd

Ze składowiska będą wyjeżdżać transporty paliwa z odpadów. Transport odbywać się będzie taborem zamkniętym w wyniku czego nie będzie możliwości występowania pylenia lub zaśmiecania dróg wyjazdowych.

 Przystanek 6 informacje techniczne

Jeszcze trochę informacji dotyczących możliwości technicznych Zakładu. Zakład Zagospodarowania Odpadów w Lipinach Starych będzie przystosowany do odbioru i przetworzenia następujących rodzajów odpadów:

-odpadów komunalnych zmieszanych,

-odpadów pochodzących z selektywnej zbiórki,

– odpadów z konserwacji zieleni,

– łatwo biodegradowalnych odpadów organicznych,

– osadów ściekowych oraz

-innych o podobnym charakterze ? ich lista zostanie przedstawiona w instrukcji eksploatacji.

Zakład będzie miał następujące moce przerobowe:

-Część biologiczna ? 40 000 Mg/rok.

-Część mechaniczna ? 60 000 Mg/rok w trybie pracy dwuzmianowej.

-Kompostowania odpadów zielonych ? 10 000 Mg/rok.

-Składowisko balastu o pojemności geometrycznej 450 000 m3.

Informację opracował dr inż. Andrzej Skalmowski.
Specjalista od gospodarki odpadami oraz rekultywacji środowiska.
Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej.