Kilkadziesiąt spotkań autorskich, czołowe nazwiska literatury polskiej, kilkuset uczestników spotkań?, czyli jak Chrzęsne w 2016 roku chrzęściło literaturą.
Za nami już pierwsza edycja programu literacko-edukacyjnego ?Chrzęsne ? literackie serce Mazowsza?, organizowanego i finansowanego przez Mazowiecki Instytut Kultury we współpracy z Powiatem Wołomińskim oraz stowarzyszeniami ?Nadzieja? i ?Ab Ovo? z Tłuszcza. Czy ambitny cel
i pomysł, aby Pałac w Chrzęsnem stał się ważnym miejscem popularyzacji czytelnictwa się udał, najlepiej ocenią sami uczestnicy spotkań. Wysoka frekwencja, duże zainteresowanie ofertą programową, a także przychylne recenzje mogą świadczyć o sensie i potrzebie tego rodzaju działań.
Od 21 września do 15 grudnia 2016 roku, w Chrzęsnem niepodzielnie rządziła literatura i sztuka, a to głównie za sprawą znakomitych gości. W projekcie wzięło udział trzydziestu twórców: pisarzy, językoznawców, aktorów, reżyserów, dziennikarzy i felietonistów. Ogółem przeprowadzono ok. trzydziestu kilku spotkań ? w tym spotkań autorskich, projekcji filmowych, słuchowisk radiowych, debat, warsztatów literackich i językowych, konkursów i quizów. Liczba bezpośrednich uczestników wszystkich wydarzeń wyniosła ok. 1 500 osób ? byli to uczniowie szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z kilkunastu miejscowości powiatu wołomińskiego i nie tylko (Tłuszcz, Postoliska, Mokra Wieś, Jasienica, Dąbrówka, Zielonka, Strachówka, Kobyłka, Miąse, Adelin, Stryjki, Zabrodzie), oraz dorośli ? m.in. słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Tłuszczu i Łochowie.
Wśród gości nie zabrakło wybitnych postaci ze świata artystycznego, takich jak: Maja Komorowska, Anna Seniuk, Krystyna Czubówna, Sławomira Łozińska i Ewa Wencel. Spotkania z nimi, podczas których aktorki czytały wybrane teksty, były pokazem prawdziwej sztuki żywego słowa. Mogliśmy usłyszeć w ich mistrzowskiej interpretacji wspaniałe wiersze uznanych polskich poetów, m.in.: Czesława Miłosza, Zbigniewa Herberta, Wisławy Szymborskiej, księdza Jana Twardowskiego, także Cypriana Kamila Norwida, Juliusza Słowackiego oraz Adama Mickiewicza. Inwokacja z ?Pana Tadeusza? przeczytana przez Krystynę Czubównę, czy też wiersz ?Do matki? Juliusza Słowackiego ? jeden z ulubionych Mai Komorowskiej, poruszyły wszystkich słuchaczy.
Najmłodsi czytelnicy, z myślą o których przygotowano cykl spotkań pt. ?Wielka mała literatura?, mogli usłyszeć, jak swoje teksty czytają znani polscy twórcy literatury dziecięcej, m.in. Grzegorz Kasdepke ? autor bestsellerowej ?Kacperiady? i Agnieszka Frączek, specjalistka
od wierszowanych łamańców językowych. Była to dla dzieci okazja nie tylko do porozmawiania
z pisarzami, ale też do kupienia książki z autografem, a nawet wypicia herbatki z artystą ? tak jak to miało miejsce na spotkaniu z Pawłem Beręsowiczem. Nie obyło się oczywiście bez zabawy, konkursów i zadawania pytań.
W bloku spotkań dla starszej młodzieży, przebiegającym pod hasłem ?Książki bez granic?, pojawili się goście reprezentujący różnorodne style i podejścia do literatury. Obok Anny Janko ? autorki poruszającej temat ludobójstwa w powieści ?Mała zagłada?, wystąpili Marcin Meller i Anna Dziewit-Meller ? twórcy fascynującej, zabawnej książki o Gruzji, oraz Sylwia Chutnik ? pisarka i felietonistka młodego pokolenia kojarzona z tzw. miejskim nurtem w polskiej literaturze. Nie mogło też zabraknąć rozmowy o książkach i pytań o rolę słowa, literatury i języka we współczesnym świecie ? erze nowoczesnych technologii, mediów społecznościowych i kultury obrazkowej. Na pytania: co warto czytać, czy istnieje coś takiego jak kanon literacki i jak zachęcać do czytania ? odpowiadali sami pisarze: Jerzy Sosnowski i Michał Książek. Gościem ostatniego spotkania cyklu była Anna Onichimowska ? autorka nagradzanych i znanych nie tylko w Polsce książek dla młodzieży, podejmujących współczesne i ważne, nierzadko trudne tematy ? dorastania, wchodzenia w życie, kompleksów, biedy, a nawet prostytucji.
Oprócz spotkań autorskich z pisarzami w ofercie dla młodzieży pojawił się interesujący
i wyjątkowy blok filmowy pt. ?Literatura w starym kinie? ? realizowany wspólnie z Filmoteką Narodową. Młodzi widzowie, często po raz pierwszy, zobaczyli fragmenty znanych filmów przedwojennych, z kreacjami wspaniałych polskich aktorów, poznali tajniki pracy nad rekonstrukcją kopii filmowych i dowiedzieli się, jak wprowadzenie dźwięku zmieniło polskie kino. Była to fascynująca podróż w świat magii starego kina, w której w roli przewodnika wystąpił miłośnik
i pasjonat przedwojennych filmów Michał Pieńkowski.
Wraz z literaturą do Pałacu w Chrzęsnem zawitał także Teatr Polskiego Radia, który sztuką ?Kantata na cztery skrzydła? według tekstu Roberta Bruttera, zainicjował cykl pt. ?Teatr Twojej Wyobraźni?. Zaprezentowano trzy znakomite słuchowiska, wybrane przez Krzysztofa Sielickiego ? wieloletniego kierownika literackiego Teatru Polskiego Radia. Uczestnicy spotkań mogli porozmawiać bezpośrednio z twórcami słuchowisk. Wśród zaproszonych gości znaleźli się m.in.: aktorzy Maria Pakulnis, Marcin Hycnar i Andrzej Mastalerz, reżyserzy Jan Buchwald i Janusz Kukuła, autor i pisarz Ingmar Villqist.
W programie poświęconym słowu i literaturze nie mogło zabraknąć też językoznawców
i popularyzatorów wiedzy o języku. Pod honorowym patronatem Rady Języka Polskiego, 25 listopada w Pałacu w Chrzęsnem odbył się ?Dzień języka polskiego?, który był zarazem ukoronowaniem konkursu dla uczniów ?Szukamy zapomnianych słów?. Okazało się, że poznawanie losów słów i dziejów języka może być czymś fascynującym i przypomina zabawę w tropicieli i odkrywców. Najwięcej emocji jednak wzbudziło dyktando, które specjalnie dla młodzieży w Chrzęsnem przygotowała i osobiście przeprowadziła Katarzyna Kłosińska ? znana m.in. z programu ?Co w mowie piszczy? na antenie radiowej Trójki. Znaleźli się jednak tacy, którzy sprawnie poradzili sobie z zastawionymi pułapkami językowymi i których nie przeraziło nawet ?megapsisko ? pół chart, pół wyżeł, wszystkożerna, a w dodatku chyża, bestia?.
Znakomici goście, wspaniała atmosfera, interesujące rozmowy, najlepsza literatura i spotkania z żywym słowem ? tak w skrócie można opisać ideę działań w Chrzęsnem. Mamy nadzieję,
że tegoroczna edycja będzie równie ciekawa, jak pierwsza, i że Chrzęsne zasłuży sobie na miano ?Literackiego serca Mazowsza?. Już teraz zapraszamy oraz zachęcamy do czytania i podróży
w wyobraźni razem z książkami i pisarzami, dzięki którym świat nie ma granic.