Skwer Pamięci Narodowej ma szczególne znaczenie dla mieszkańców Marek. W październiku 1942 r. doszło tu do potwornej zbrodni. W odwecie za akcję Wieniec zrealizowaną przez Armię Krajową niemiecki okupant stracił 10 więźniów Pawiaka. Do podobnych egzekucji doszło na Bródnie, Szczęśliwicach, Woli i w Rembertowie.
Od 1953 r. w przy Paderewskiego znajduje się Pomnik Dziesięciu Powieszonych. W tym roku zmieniło się jego otoczenie. Powstał tu Skwer Pamięci Narodowej, który w środę, 16 października, został uroczyście otwarty. W spotkaniu wzięli udział kombatanci, mieszkańcy miasta, przedstawiciele władz, reprezentanci szkół, a nawet najmłodsi obywatele ? przedszkolacy.
– To miejsce zawsze będzie przypominać o tragicznych wydarzeniach 1942 r. Ale to będzie także miejsce, w których będziemy świętować radosne wydarzenia ? takie jak odzyskanie niepodległości. Tu pokazujemy jak ważna jest historia i pamięć o dziejach naszego państwa i narodu ? mówił Jacek Orych, burmistrz Marek.
Emilia Oleksiak, przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego, przeczytała list od marszałka Adama Struzika.
– Dzisiejsza uroczystość stanowi ważną lekcję patriotyzmu, szczególnie dla młodych ludzi, którzy z przeszłości powinni czerpać mądrość, a także siłę, by móc kształtować przyszłość naszego kraju opartą na demokratycznych podstawach i sprawiedliwości. Od naszej obywatelskiej aktywności i poczucia odpowiedzialności za dorobek naszych przodków zależy bowiem przyszłość Polski, jak również bezpieczeństwo oraz dobrobyt jej mieszkańców ? napisał marszałek Adam Struzik.
Tło historyczne wydarzeń z 1942 r. przedstawił Antoni Widomski, regionalista i honorowy prezes Ochotniczej Straży Pożarnej.
– Do października 1942 r. Niemcy nie ogłaszali publicznie zbrodni. Rozstrzeliwali lub wieszali więźniów po kryjomu. W Markach powiesili ogłoszenie przy szubienicach. Podpisał je Ludwig Hahn, szef policji na dystrykt warszawski. Chodziło o wprowadzenie psychologicznego terroru. To im się jednak nie powiodło. Armia Krajowa odpowiedziała zbrojnie akcją Wieniec 2. ? opowiadał Antoni Widomski.
Podczas tej części uroczystości zostały złożone kwiaty pod pomnikiem. Pochodziły one m.in. od kombatantów, organizacji pozarządowych i placówek edukacyjnych. W imieniu mieszkańców wieniec złożyli burmistrz Jacek Orych oraz radni miejscy i powiatowi.
Druga część uroczystości rozpoczęła się przy nowej części Skweru Pamięci Narodowej. Na tyłach pomnika znajduje się pergola, której centralnym punktem jest ceglany mur. Na nim umieszczono tablice: z cytatem marszałka Piłsudskiego, listą najważniejszych wydarzeń w dziejach państwa oraz bitew z udziałem oręża polskiego.
– Na Skwerze Pamięci Narodowej każdy element ma symboliczne znaczenie. Mur, w którym wykorzystano m.in. mareckie cegły, nawiązuje architekturą do osiedla Briggsów. W jeden z chodników zostały wprowadzone szyny. To pamięć o naszej kolejowej przeszłości. Z tyłu pergoli znajduje się 10 grabów, symbolizujących ofiary zbrodni. Wreszcie w murze umieściliśmy dwie szklane cegły przekazane przez Mareckie Stowarzyszenie Gospodarcze. Znajduje się w nich ziemia z dwóch nekropolii, które pozostały poza granicami kraju: Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie oraz wileńskiej Rossy. To znak naszej łączności z tymi, którzy pozostali po II wojnie poza ojczyzną ? mówił Paweł Pniewski, przewodniczący Rady Miasta.
Symbolicznego otwarcia skweru dokonali kombatanci walk o niepodległość. Ksiądz Kazimierz Sztajerwald, proboszcza parafii pw. Św. Izydora wygłosił krótką homilię, w której zaakcentował m.in. potrzebę jedności Polaków. Następnie dokonał poświęcenia, a zebrani odmówili krótką modlitwę za zmarłych.
– Zapraszamy Państwa na kolejne uroczystości patriotyczne. Kolejna już niedługo, bo 11 listopada ? mówi Weronika Gwiazdowska, naczelnik Wydziału Promocji, Spraw Społecznych i Zdrowia.