William Dalrymple ? szkocki podróżnik i pisarz, autor m.in. ?Powrotu króla? i ?Miasta dżinów. Rok w Delhi? wyruszył na bardzo nietypową wyprawę. Zafascynowany wspomnieniami innych podróżników ? Jana Moshosa i Sofroniusza Sofisa, postanawia podążyć ich śladami.I pewnie nie byłoby to aż tak nietypowe, gdyby tych wypraw nie dzieliło w czasie ponad…. 1300 lat.
Dwaj bizantyjscy mnisi chcieli odwiedzić najważniejsze miejsca, na które wpływ miała kultura ich kraju. A czasy były złe i niepewne, bo na podbój świata ruszyli już wyznawcy Proroka Mahometa. Niedługo po zakończeniu wyprawy Jana Moshosa i Sofroniusza Sofisa, świat, który opisywali w swoich pamiętnikach z podróży przestał istnieć.
William Dalrymple chciał obejrzeć to, co do dziś zachowało się z czasów bizantyjskich. Wyruszając ze stolicy ówczesnego Wschodu, starał się odnajdywać miejsca, które w owych czasach słynęły ze wspaniałej architektury lub świątobliwych mężów.
Wnioski, do jakich dochodzi są zaskakujące. Istambuł, po przeniesieniu stolicy Turcji do Ankary stracił większość ze swojej magii. Polityka władz tureckich doprowadza do niszczenia materialnych dowodów na to, że kulturę i sztukę krzewili tam głównie Grecy lub ? w innych częściach kraju ? chrześcijańscy Ormianie. Dochodzi do takiej paranoi, że młode pokolenie wychowane nawet nie na kreskówkach, tylko na czasami lekko podejrzanych źródłach internetowych potrafi twierdzić, że na przykład taki Homer nie był Grekiem, lecz Turkiem i nie miał na imię Homer, tylko Omar, a wszystkie zabytki Stambułu to efekt wspaniałego rozkwitu Imperium Osmańskiego.
A że fakty temu przeczą, tym gorzej dla faktów.
Celowo i świadomie są niszczone (lub całkowicie niechronione, co powoduje te same skutki, nieco tylko odsunięte w czasie) zabytki kultury przedmuzułmańskiej. Popadają w ruinę świątynie, a cmentarze i forty są ?dyskretnie” wysadzane przez wojsko. Jest to jeden z tych nielicznych momentów, kiedy w Turcji coś zostaje zrobione profesjonalnie i skutecznie, bo po płytach nagrobnych nie pozostaje nawet ślad.
Obecnie kozłem ofiarnym są Kurdowie, którzy jednak stosunkowo niedawno, bo na początku XX w. wspierali ochoczo Turków w akcjach zwalczania Ormian. Teraz przyszła kolej na nich samych, bo z mieszkających tam od wieków Ormian została już nieliczna garstka.
Co i tak nie przeszkadza w ich prześladowaniu i dyskretnym mordowaniu.
Zupełnie inna sytuacja ma miejsce raptem 20 lat temu w Syrii. Aleppo było najbardziej tolerancyjnym dla innowierców miastem, a Syria ? najbardziej przyjaznym i tolerancyjnym krajem Bliskiego Wschodu. Chrześcijanie przeróżnych nurtów, jazydzi, potomkowie Chaldejczyków czy perskich Czcicieli Ognia żyli sobie spokojnie w ?straszliwej dyktaturze? rodu Assadów. A chwalił te rządy jako światłe i sprawiedliwe sam Prawosławny Patriarcha Antiocheński.
Tak, w tym samym Aleppo, w którym nieprzerwanie od 2011 trwają walki z oficjalnymi władzami syryjskimi prowadzone przez ?demokratyczną opozycję?. Składającą się, jak to w demokratycznych opozycjach bywa z ?prześladowanej? większości sunnickiej. Fakt, że kiedy obejmie ona władzę to alawici, druzowie, imamici i ismailici, prawosławni, Chaldejczycy czy katolicy lub protestanci stracą swoją uprzywilejowaną pozycję jest chyba oczywisty. I z dużym prawdopodobieństwem ? razem z głowami i majątkiem.
Dziwne to wszystko, że aspirująca do Unii Europejskiej Turcja okazała się krajem barbarzyńskim, a ?nieokrzesana, krwawa dyktatura syryjska? najbezpieczniejszym dla innowierców krajem Bliskiego Wschodu, bardziej nawet chwalonym niż Liban, gdzie z mocy prawa prezydent jest maronitą, premier sunnitą, przewodniczący pierwszej izby parlamentu szyitą, przewodniczący drugiej greckim ortodoksem.
Również wizyty w Libanie, Egipcie, Izraelu czy na Zachodnim Brzegu Jordanu pokażą Wam nieco inny obraz świata, niż ten aktualnie obowiązkowy, a głoszony w ramach Pax Americana.
Polecam nie tylko miłośnikom podróży
Tytuł: Ze świętej góry
Tytuł oryginału: From the Holy Mountain
Autor: William Dalrymple
Tłumaczenie: Krzysztof Obłucki
Wydawnictwo: Noir sur Blanc
Data wydania polskiego: styczeń 2017
Liczba stron: 608
Aleksandra Olczyk: Elegia dla wschodniego chrześcijaństwa
