O tym, na jakim etapie są przygotowania do wprowadzenia programu gospodarki odpadami i czy samorządy są wystarczająco przygotowane do tego procesu, z Andrzejem Noconiem, wiceprezesem Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie rozmawia Teresa Urbanowska.
? Od 1 stycznia obowiązują nowe przepisy gospodarki odpadami. Co to oznacza dla Kowalskiego?
? Mówiąc najprościej ? dotychczas każdy z nas samodzielnie podpisywał umowę z firmą, która odbierała nieczystości. Teraz to gmina będzie zobowiązana do zorganizowania odbioru odpadów na swoim terenie.
? Jak będzie naliczana opłata za wywóz nieczystości?
? Gmina uchwalając gminny plan gospodarki odpadami, określi również sposób naliczania opłaty, w oparciu o deklaracje mieszkańca o ilości wytwarzanych odpadów lub w oparciu o ilość mieszkańców w danym lokalu czy budynku. Pewnym wyznacznikiem ilości mieszkańców w danym budynku jest na przykład zużycie wody, na tej podstawie można określić ilość mieszkających w danym gospodarstwie domowym osób. Przykładowo gmina na tej podstawie będzie mogła wyliczyć opłaty
? A jak do takich obliczeń można odnieść segregację odpadów?
? Kwota opłaty musi odzwierciedlać zaangażowanie mieszkańca w segregację odpadów. Ten, który segreguje odpady, musi mieć niższe opłaty. Jako społeczeństwo powinniśmy tu spełniać standardy światowe i musimy ograniczyć ilość odpadów trafiających na wysypisko.
? Co ma Pan na myśli, mówiąc o standardach?
– Na przykład w 2013 r. gmina musi ograniczyć masę odpadów biodegradowalnych trafiających na wysypisko do poziomu 50% całkowitej masy odpadów. Jako poziom odniesienia przyjmuje się tu masę przekazanych do składowania odpadów w roku 1995. Za każdą przekazaną tonę ponad 50% będą naliczane kary.
? Nikt nie chce w sąsiedztwie wysypiska, spalarni czy instalacji, w której przetwarzane są odpady. Jak i gdzie samorządy będą składowały odpady komunalne?
? Wojewódzkie Plany Gospodarki Odpadami podzielą obszar kraju na regiony, w których działać będą Regionalne Instalacje Unieszkodliwiania Odpadów. Na określenie regionów i wyznaczenie Regionalnych Instalacji Marszałek Województwa ma czas do połowy roku. Po uchwaleniu tego planu gminy będą miały pół roku na ustalenie Gminnych Planów Utrzymania Czystości, które określą sposób utrzymania czystości na terenie nieruchomości. Gmina oprócz ustalenia programu wybierze firmę, która będzie odbierała nieczystości od mieszkańców.
? Do kiedy gminy mają czas na osiągnięcie określonego poziomu odzyskiwania odpadów?
? Do 2020 r. gmina musi zapewnić odbiór segregowanych surowców, takich jak: papier, metale, tworzywa sztuczne czy szkło, które w 50% wagowo zostaną poddane recyklingowi, w przypadku odpadów budowlanych i rozbiórkowych recykling powinien obejmować 70% zebranej masy. Niewypełnienie tych wymogów będzie procentowało nałożeniem na gminę kary finansowej. Przepisy prawa zakładają również, że w ciągu najbliższych 18 miesięcy ustawa zacznie funkcjonować w sensie organizacyjnym. Zostanie opracowany system poboru opłat i będą wybrani wykonawcy. Gminy są zobowiązane do wyznaczenia gminnych punktów odbioru odpadów, gdzie mieszkańcy będą mogli oddać odpady: niebezpieczne, zielone, tworzywa, złom, sprzęt elektroniczny, a także gabaryty, takie jak meble czy sprzęt AGD.
? Rozpoczynają się procedury tworzenia instalacji unieszkodliwiających odpady. Wiedząc o tych przepisach prawnych, niektóre gminy już dawno zaczęły tworzyć zakłady utylizacji odpadów. Jednym ze sposobów utylizacji są spalarnie. Jakie są terminy na poszczególne etapy i skąd pochodzić będą pieniądze na takie działania?
? Do 1 stycznia 2013 r. gminy muszą uchwalić regulaminy oparte o plan wojewódzki, który powinien zostać uchwalony do 1 lipca bieżącego roku. Najpóźniej od 1 lipca 2013 r. gminy muszą rozpocząć pobieranie opłat i opracować system odbioru odpadów.
Pewne środki na budowę infrastruktury zapisane są w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko 2007-2013. W ramach tego programu zostanie wybudowanych na terenie kraju osiem spalarni.
Kolejnym źródłem, z którego samorządy będą mogły pozyskiwać środki na realizację programu gospodarki odpadami, jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska oraz Wojewódzkie Fundusze, które będą udzielały pomocy na realizację tego zadania.
? Czy przyznano już dofinansowanie na tego typu działania?
? System dopiero się tworzy. Gminy, które myślały o tym zagadnieniu wcześniej, będą miały łatwiej, bo w pewnym sensie są już przygotowane do pozyskiwania możliwych środków. Na chwilę obecną WFOŚiGW nie otrzymał jeszcze wniosków na budowę nie tylko dużych instalacji, ale nawet wniosków o dofinansowanie urządzenia Gminnych Punktów Zbiórki Odpadów.