Prawidłowy rozwój człowieka i jego funkcjonowanie w znacznej mierze uzależnione jest od różnorodnych procesów fizjologicznych zachodzących w jego organizmie. Czynności poszczególnych narządów i ich układów tworzą harmonijną całość funkcjonalną wyrażającą się pełnym zdrowiem jednostki.
Systemem nadrzędnym regulującym wszystkie czynności organizmu jest ośrodkowy układ nerwowy (OUN). Zakłócenia w jednym układzie mogą powodować dezorganizację pracy innych narządów bądź całego organizmu. Działanie OUN zależy od czynników zewnętrznych, od środowiska otaczającego człowieka oraz od stanu całego organizmu, lecz podstawą działalności regulacyjnej ośrodkowego układu nerwowego jest jego prawidłowa struktura anatomiczna.
Wszelkie procesy psychiczne stanowią rezultat czynności układu nerwowego oznacza to, że każde uszkodzenie może prowadzić do różnych zaburzeń.
Rozwój jest procesem całościowym, w którym doskonalenie się jednych funkcji psychicznych warunkuje kształtowanie się innych, uszkodzenie tkanki mózgowej, nawet dość ograniczone może zaburzyć przebieg i harmonię rozwoju.
Dziecko przychodząc na świat dysponuje pewnym wyposażeniem biopsychicznym, które w okresie pierwszego roku życia ? w trakcie rozwoju motorycznego – pozwoli na uruchomienie tzw. wyższych czynności psychicznych takich jak: mowa, muzyka, myślenie, planowanie, kojarzenie, pamięć.
Układ nerwowy może jednak ulec uszkodzeniu w okresie płodowym, w czasie porodu, i po urodzeniu dziecka. Wtedy mogą wystąpić różnego rodzaju zaburzenia w rozwoju dziecka.
Przyczyny zaburzeń mają swoje źródło w uwarunkowaniach endogennych (wewnętrznych, w okresie prenatalnym) i egzogennych (zewnętrznych – środowiskowych).
Coraz częściej uważa się, że odczyny odpornościowe organizmu są regulowane przez ośrodkowy układ nerwowy. W przypadku, gdy zaburzona jest jego struktura i funkcja np. wskutek uszkodzenia może dojść do zakłóceń tej regulacji, a przez to do powstania odczynów patologicznych tj. do choroby. Mechanizm ten tłumaczyłby fakt częstych chorób i zmniejszonej odporności u dzieci podejrzanych o mikrouszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego.
. Analizując wpływ środowiska rodzinnego zaburzający rozwój dziecka bierze się pod uwagę nieprawidłową strukturę rodziny, wadliwe oddziaływanie wychowawcze rodziców: – wychowanie nadmiernie pobłażliwe (liberalne), – wychowanie surowe, rygorystyczne (autokratyczne), – wychowanie demokratyczne z tendencjami anarchistycznymi, błędy wychowawcze popełniane przez rodziców w stosunku do dzieci poważnie chorych, nieprawidłowe oddziaływanie dydaktyczno- wychowawcze szkoły i środowiska społeczno- kulturowego. Zarówno nieprawidłowa struktura i funkcje organizmu ograniczające możliwości rozwojowe i zmieniające niekorzystnie aktywność dziecka, jak i wadliwe układy w środowisku lub nieprawidłowe wychowanie mogą stać się przyczyną różnorodnych zaburzeń w jego czynnościach i zachowaniu. Tak jak czynniki rozwojowe nie działają w izolacji, tak i przyczyny zaburzeń przeważnie warunkują się wzajemnie.
Istnieją powiązania między czynnikami biologicznymi a środowiskowymi w opóźnieniach i dysharmoniach rozwoju, które decydują o znacznym zróżnicowaniu dynamiki rozwoju dzieci z zaburzeniami. Zróżnicowanie to dotyczy następujących zagadnień: ogólnej aktywności dziecka, ogólnego tempa i rytmu rozwoju nasilania się lub zmniejszania obserwowanych objawów zaburzeń w rozwoju.
W takiej sytuacji występujące zaburzenia rozwoju dziecka dotyczą sfery jego emocji, zachowania oraz szeroko rozumianej edukacji. Metoda neurorozwoju pozwala na stymulowanie rozwoju dziecka. Usprawnianie jego rozwoju polega na wykonywaniu różnorodnych ćwiczeń ruchowych, częstej ich powtarzalności ? aż do pełnej automatyzacji ruchowej. W gruncie rzeczy poprzez stymulację sensoryczną budujemy u dziecka nowe połączenia neuronalne w mózgu, które ?udrażniają? jego dotychczasowy sposób funkcjonowania. Zmienia się sposób zachowania dzieci, ich emocjonalność, poprawia się pamięć i inne wyższe czynności psychiczne. Stosowana metoda daje dobre wyniki u dzieci z FAS/FAE ? Płodowym Zespołem Alkoholowym oraz Płodowym Efektem Alkoholowym, ADHD, Zespołem Aspergera, Zespołem Downa.
Jarosław Pleta