Katarzyna Rozbicka
Uzależnienie czyli utrata kontroli nad własnym zachowaniem to choroba ośrodkowego układu nerwowego. Uzależnić można się od wielu rzeczy: narkotyków, alkoholu, papierosów, słodyczy, jedzenia, gier, internetu, telewizji, pracy, seksu, hazardu, zakupów?Zaczyna się zwykle niewinnie ? pierwszy raz z ciekawości, ?dla towarzystwa?, dla zabawy, kolejne ?razy? wyglądają niby tak samo niegroźnie, ale takie nie są.
Trudno jest zauważyć granicę, po przekroczeniu której odwrót staje się coraz mniej możliwy. W skutek częstego przyjmowania substancji psychoaktywnej lub coraz częstszego oddawania się czynności uzależniającej, zwiększa się tolerancja organizmu. Ta sama ?dawka? wywołuje coraz słabszą reakcję, trzeba ją zwiększać. Pojawiają się objawy zespołu abstynencyjnego, czyli gwałtowny (i nieprzyjemny) protest organizmu w sytuacji odstawienia ?uzależniacza?. Nawet u osób uzależnionych od określonych czynności, np. hazardu, zakupów, obserwuje się objawy zespołu abstynencyjnego. Przy uzależnieniu fizycznym mogą pojawiać się biegunki, drgawki, różnego rodzaju bóle; zaś przy uzależnieniu psychicznym ? depresja, myśli samobójcze, zaburzenia snu, wzrost aktywności związanej z poszukiwaniem odstawionego (czasem wbrew woli zainteresowanego) ?uzależniacza?, obsesje, natręctwa, samooszukiwanie się i usprawiedliwianie związane z psychologicznymi mechanizmami obronnymi. Objawów jest wiele i mogą być one różnorodne. W przypadku uzależnienia niemożliwe jest wystąpienie objawów zależności fizycznej bez objawów uzależnienia psychicznego, może jednak zdarzyć się sytuacja odwrotna. Leczenie uzależnienia fizycznego nie jest trudne, jednak uzależnienie psychiczne stanowi poważny problem. Ma ono swoje neurologiczne (fizyczne) podłoże, ale powodowane przez nie zmiany nie cofają się samoistnie i ich leczenie trwa bardzo długo.
Uzależnieni próbują przerwania przyjmowania środków psychoaktywnych lub wykonywania czynności grożących uzależnieniem. Cechą wspólną tych wysiłków jest ich nieskuteczność. Kolejnymi cechami uzależnienia są: używanie ?uzależniacza? pomimo świadomości, że ma on szkodliwy wpływ, upośledzenie aktywności zawodowej i znaczne czasowe zaangażowanie się w to, co uzależnia, przyjmowanie przez dłuższy czas środka uzależniającego lub wykonywanie uzależniającej czynności. Aby stwierdzić uzależnienie wystarczy zaobserwować 3 z 7 wspomnianych wyżej cech. Oczywiście nie u wszystkich będą one występować z tym samym natężeniem, według tej samej kolejności. Niektórzy uzależnieni potrafią przez długi czas oszukiwać siebie i innych skutecznie ukrywając swój problem, są i tacy, którzy uważają , że wszyscy zmówili się przeciw nim wmawiając uzależnienie. Dlatego choroba ta jest trudna do leczenia. Rozwija się podstępnie, przez długi czas nie daje objawów, chory nie chce, bądź nie potrafi, ich właściwie odczytać. To, co związane jest ze zdrowiem psychicznym ciągle jest tematem wstydliwym, do którego nie chcemy się przyznać licząc, że problem zniknie sam.