Przestępczość w Markach

Marki są niewątpliwie miastem szczególnym. Rozległe centra handlowe kontrastują z unikalnymi zabudowaniami fabrycznymi jeszcze z końca XIX wieku, a prężnie rozwijające się nowoczesne budownictwo mieszkaniowe sąsiaduje z zaniedbanymi, nierzadko pozbawionymi bieżącej wody, czy centralnego ogrzewania osiedlami. Od dłuższego czasu do Marek przylgnął stereotyp, podobny do tego, jakim do niedawna ?cieszyły” się najgorsze zakamarki warszawskiej Pragi. Mieszkańców Marek, szczególnie tych w młodszym wieku obwinia się o wiele złego, a do popełniania czynów zabronionych kusić ma bliskość stolicy i centrów handlowych. Rozmawiamy z kuratorem sądowym z Sadu Rejonowego w Wołominie, Pawłem Grędzińskim, który zajmuje się wyłącznie obszarem Marek, być może ta rozmowa pozwoli Państwu na zajęcie własnego stanowiska w tej sprawie.

Karol Boński: – Sąd Rejonowy w Wołominie na tle innych sądów rejonowych w Polsce wyróżnia bardzo duże obciążenie pracą kuratorów sądowych. Z tego znaczna część spraw karnych przypada na obszar gminy Marki. Jak Pan uważa, jakie mogą być przyczyny tego stanu rzeczy?

Paweł Grędziński: – Może zacznę od tego, iż obecnie na obszarze Marek prowadzę około 520 postępowań wykonawczych w skład których wchodzą m.in. następujące rodzaje spraw: kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszone, kary ograniczenia wolności, prace społecznie użyteczne w zamian za nieściągalną grzywnę, warunkowe przedterminowe zwolnienia, warunkowo umorzone postępowania.

Duża część tych spraw jest prowadzona na podstawie dozoru kuratora lub kontroli okresu próby (tzw. dozór uproszczony). Poza tym Sąd Rejonowy w Wołominie orzeka coraz więcej kar ograniczenia wolności. Kara ta polega na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne (zwykle w wyznaczonych do tego zakładach lub miejscach pracy) lub na potrącaniu określonej części wynagrodzenia za pracę. Kara ta wymaga od kuratora dużego nakładu pracy i jest czasochłonna.

Duże obciążenie pracą kuratorów sądowych wynika z bardzo wielu przyczyn i jest to temat na dyskusję na wiele godzin. Wpływ na obciążenie pracą kuratorów sądowych ma wiele czynników, do najważniejszych zaliczyłbym: ilość środków probacyjnych orzekanych przez Sąd (kurator nie ma na to żadnego wpływu), stan liczebny kadry kuratorów zawodowych, polityka karna państwa, polityka kadrowa w wymiarze sprawiedliwości, duże obciążenie tzw. pracą biurową czy jak kto woli papierkową.

Poza tym najważniejszym czynnikiem jest po prostu ilość przestępstw popełnianych na danym terenie. Nie chciałbym w tym miejscu demonizować Marek, bo jeśli chodzi o ilość i rodzaj spraw prowadzonych na terenie tego miasta nie wyróżnia się ono specjalnie na tle innych miast w Powiecie Wołomińskim.

Karol Boński: Jakiego rodzaju sprawy karne dominują pośród osób objętych dozorem kuratorskim? Czy można wyodrębnić jakiś szczególny typ przestępstw, który jest tu dominujący?

Paweł Grędziński : – Przez ostatnie dwa lata sen z powiek kuratorów spędzają osoby karane z art. 178a k.k. (prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości).

Po polskich drogach porusza się bardzo wielu nietrzeźwych kierowców samochodów, a jeszcze więcej nietrzeźwych rowerzystów. Ilość tych spraw z każdym rokiem rośnie. Wzrost zaliczyliśmy także po wprowadzeniu tzw. sądów 24-godzinnych. Pomimo wielu kampanii w telewizji, na billboardach, artykułach w prasie, Polacy upodobali sobie prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu.

Chciałbym w tym miejscu przestrzec potencjalnych chętnych na taką przejażdżkę, że Sądy coraz surowiej karzą za to przestępstwo, a jego popełnienie wiąże się przede wszystkim z utratą prawa jazdy na wiele lat oraz dużym obciążeniem finansowym: wysokie grzywny i nawiązki na rzecz szereg fundacji czy stowarzyszeń. W drugiej kolejności na terenie Marek najwięcej dokonuje się przestępstw przeciwko mieniu: kradzieże, kradzieże z włamaniem, kradzieże rozbójnicze, wymuszenia rozbójnicze, wymuszanie okupów, uszkodzenia mienia, paserstwo, wyłudzenia.

Poza tym wymieniłbym jeszcze: fałszywe zeznania, niestosowanie się do orzeczonych zakazów i zarządzeń, zniewaga funkcjonariusza i naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza.

Co do powyższych spraw, to w przeważającej części nie jest orzekany dozór kuratora, a kontrola okresu próby. Natomiast sprawy karne, w których najczęściej orzekany jest dozór kuratora dotyczą następujących przestępstw: znęcanie się fizyczne i psychiczne w rodzinie, posiadanie narkotyków, rozboje, kradzieże, bójki, pobicia, uchylanie się od alimentów, naruszenie nietykalności cielesnej.

Karol Boński: Czy można w jakiś sposób wytłumaczyć występowanie tak licznej liczby nietrzeźwych rowerzystów na omawianym terenie?
Paweł Grędziński : – Nietrzeźwi rowerzyści to najczęściej osoby, które mają problem z nadużywaniem alkoholu lub są uzależnione od alkoholu. Mamy przypadki osób, które są karane za prowadzenie roweru w stanie nietrzeźwości trzeci czy czwarty raz.

Część tych osób z tego powodu odbywa karę pozbawienia wolności w zakładach karnych. Duża część nietrzeźwych rowerzystów (bardziej jednak kierowców samochodów) to osoby młode w przedziale wiekowym między 18 a 25 rokiem życia, które wracają z weekendowych imprez lub innych spotkań towarzyskich.

Często tłumaczą się, iż byli ?tylko po jednym piwku”, ale niestety rodzi to takie same konsekwencje jak po dwóch czy trzech piwkach. Tutaj winą jest młodzieńczy temperament, brawura, a także niezdawanie sobie sprawy z tego, że jazda pod wpływem alkoholu jest przestępstwem!

Karol Boński: – Czy w Markach można wyodrębnić obszar szczególnego ryzyka – czy osoby skazane mieszkają na całym terenie gminy Marki, czy raczej można mówić o kilku miejsc szczególnie negatywnie wyróżniających się na tym tle?
Paweł Grędziński : – Osoby oddane pieczy kuratora są rozsiane po całych Markach. Oczywiście są miejsca, w których zjawisko przestępstw zachodzi częściej. Są to miejsca, w których mieszkają osoby wykluczone społecznie, dotknięte patologią alkoholizmu, narkomanii, przemocy fizycznej i psychicznej (mam tu na myśli skupiska mieszkań komunalne).

Popełnianiu przestępstw sprzyja skupianie takich osób w określonym miejscu. Przebywając dłużej z nimi widać jak na dłoni, że ich postrzeganie świata nieco różni się od pozostałych członków społeczeństwa, a będąc od nich w pewien sposób odizolowani nie widzą innych wzorców postępowania poza tymi zaobserwowanymi w domu i na podwórku.

W mojej ocenie popełnianiu przestępstw sprzyja przede wszystkim: bieda, ubóstwo, brak wykształcenia, brak wsparcia w rodzinie, alkoholizm, narkomania, a coraz częściej zwykła nuda i brak pomysłu na życie, zwłaszcza u młodych ludzi. Odnosząc się jeszcze do obszarów ?szczególnego ryzyka” to są w Markach dwie ulice, których nazwy nie wymienię, których mieszkańcy, z niewiadomych mi powodów, bardzo często popełniają różnego rodzaju przestępstwa.

Dziękuję za rozmowę,