1 września wchodzą w życie przepisy
ujednolicające reguły odpowiedzialności Skarbu Państwa i jednostek
samorządu terytorialnego (gmin, powiatów) za działanie
niezgodne z prawem. Zwiększają one możliwości obywateli do ubiegania
się o odszkodowanie.
Nowe przepisy są bardziej ogólne,
gdyż stanowią, że za każde działanie niegodne z prawem, gminy lub
powiatu, obywatelowi przysługuje odszkodowanie (a nie jak było do tej
pory – za działanie funkcjonariuszy jednostek samorządowych).
Każde działanie oznacza nie tylko działanie urzędników, ale
też wydanie prawomocnego orzeczenia lub decyzji ostatecznej.
Dodatkowo nowa ustawa stanowi, że
odszkodowania można domagać się, jeżeli szkoda została wyrządzona
przez wydanie aktu normatywnego (ustawy, rozporządzenia),
prawomocnego orzeczenia lub decyzji ostatecznej. Warunkiem jest
stwierdzenie w odrębnym postępowaniu niezgodności danego aktu z
obowiązującymi przepisami.
Ważnym zapisem w nowej ustawie jest
również możliwość żądania odszkodowania za szkodę wyrządzoną
przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania
przewiduje przepis prawa. Jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu
we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia
lub decyzji.
Zmianie uległy również przepisy
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. W przypadku, gdy sąd w
orzeczeniu uchylił zaskarżoną decyzję, a organ rozpatrując sprawę
ponownie umorzy postępowanie lub – drugi przypadek – sąd
stwierdził nieważność aktu albo ustalił przeszkodę prawną
uniemożliwiającą stwierdzenie nieważności aktu – stronie, która
poniosła szkodę, służy odszkodowanie od organu, który wydał
decyzję.