?Moja synowa od chwili rozwodu z synem, ogranicza moje kontakty z wnuczką. Jestem zaniepokojona tą sytuacją, czy synowa faktycznie może zakazać mi widywania się z wnuczką?.
Może być Pani zaniepokojona tą sytuacją jako babcia. Ma Pani prawo do kontaktów z wnuczką, o czym stanowi art. 1136 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, normujący kontakty dziecka z innymi niż rodzice osobami bliskimi. Dziadkom ? osobom szczególnie bliskim dla dziecka, przysługuje prawo a nawet obowiązek kontaktów z wnuczką. Respektowanie powyższego przepisu ma na celu nie tylko zabezpieczenie praw dziadków ale przede wszystkim dobro dziecka i zapewnienie podstawowych więzi z najbliższą rodziną. Stanowisko takie wyrażone zostało w poniższym wyroku Sądu Najwyższego Izba Cywilna z dnia 10 maja 2000 r., III CKN 845/00 ?Krewni dziecka (również dziadkowie) nie mają w świetle polskiego prawa rodzinnego prawa, do osobistej styczności z dzieckiem (wnukiem). Kierując się dobrem dziecka sąd opiekuńczy może jednak w oparciu o art. 109 KRO zarówno zakazać rodzicom bezpodstawnego utrudniania kontaktów dziecka z krewnymi i uregulować sposób ich utrzymywania jak też, jeśli kontakty takie dezorganizują prawidłowy kierunek wychowania dziecka, zakazać osobistej styczności krewnych z dzieckiem.?
Rodzice, kierując się dobrem dziecka, mają obowiązek dopuszczania do kontaktów dzieci z dziadkami a nawet organizowania kontaktów i zachęcania do nich. Jeżeli obowiązek ten nie zostanie wykonany należycie, co spowoduje zagrożenie dobra dziecka ? sąd ograniczy władzę rodzicielską rodziców, wydając zarządzenie nakazujące rodzicom określone zachowanie (por. E. Holewińska-Łapińska, tamże, teza 2). Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Skoro więc rodzice zakazują dziecku kontaktów z określonymi osobami, zachęcają do kontaktów z innymi lub pozostawiają dziecku swobodę decyzji ? należy wykazać, że ich postępowanie jest niezgodne z dobrem dziecka. Dopiero wtedy będzie mógł je skorygować sąd opiekuńczy, wydając odpowiednie zarządzenie (art. 109 § 1 KRO; por. E. Holewińska-Łapińska, tamże, teza 3).
Może Pani wystąpić do synowej o uregulowanie kontaktów z wnuczką, bądź to w miejscu zamieszkania wnuczki, bądź też wspólnego spędzania czasu z wnuczką poza jej miejscem zamieszkania np. w Pani domu, na spacerze, w kinie, itd. W przypadku dalszego utrudniania lub wręcz uniemożliwiania kontaktów małoletniej z Panią, powinna Pani złożyć stosowny wniosek do Sądu Rodzinnego i Opiekuńczego.
Aldona Dzwonkowska