Czy tylko głupcy płacą za swoje śmieci?

Nie chce mi się już przemykać rowerem po ścieżkach otuliny rezerwatu Grabicz ani po bezdrożach Mironowych Górek. Zniechęciła mnie sprężyna ze starej kanapy wkręcona w łańcuch i smród gnijących odpadów kuchennych z dołów wykopanych kilkanaście metrów od posesji z wypielęgnowanymi ogrodami.

Zlikwidowana na początku 2001 roku Straż Ochrony Przyrody miała odpowiednie kompetencje oraz 19 tysięcy pracujących społecznie strażników, którzy zajmowali się ochroną przyrody w rejonie swojego zamieszkania. Skuteczność? W 1996 roku przeprowadzono 90.000 interwencji. Strażnicy mieli ustawową możliwość pouczania, legitymowania i nakładania mandatów za wykroczenia z zakresu ochrony przyrody, odbierania przedmiotów pozyskanych z naruszenia przepisów, narzędzi służących do pozyskania tych przedmiotów oraz występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciwko przepisom o ochronie przyrody. Legitymowali więc i obciążali mandatami m.in. osoby wywożące śmieci do lasu, dokonujące nielegalnego wyrębu, wkraczające na tereny chronione.
Dziś trudno przywrócić tą organizację do działania. Jedynym rozsądnym działaniem może być wprowadzenie podatku śmieciowego.
Wiem, nie brzmi to dobrze. Kolejny podatek… Powoduje też kłopotliwą sytuację prawną: mamy przecież podpisane umowy z różnymi odbiorcami naszych domowych śmieci, a wprowadzenie podatku śmieciowego przewiduje jednego odbiorcę dla całej gminy. Co więc stanie się od strony prawnej z zawartymi wcześniej umowami? Rynek zostanie zmonopolizowany, choć od dwudziestu lat stawiał na konkurencyjność…
Ciekawa dyskusja na ten temat wywiązała się na blogu Marcina Piotrowskiego, przewodniczącego Rady Miasta w Markach (http://www.marcinpiotrowski.info.pl/blog). Sam autor pisze:
– Pozostaje pytanie czy wprowadzony system nie spowoduje wzrostu opłat za wywóz ? Ministerstwo twierdzi, że ceny nie powinny wzrosnąć. Co ciekawe, nowelizacja wprowadza możliwość przeprowadzania kontroli domowych (tożsamych z kontrolami zakładów pracy). Kontrolę będą wykonywali urzędnicy gminni lub też o ile jest straż miejska (czyli u nas pozostaje urzędnik). Podczas kontroli będą możliwe oględziny terenu oraz zdjęcia. Właściciel będzie zobowiązany udzielić informacji oraz okazać odpowiednie dokumenty. Na szczęście o takiej wizycie zostaniemy wcześniej poinformowani – pisze Marcin Piotrowski.
Po co kontrola? Wysokość opłaty zależeć będzie od liczby mieszkańców posesji, a nie od dzisiaj wiadomo, że wiele podwarszawskich gmin zmaga się z problemem niedopełnienia obowiązku meldunkowego. Krótko mówiąc – w domu zameldowane są dwie osoby, a mieszka pięć (w tym dzieci „produkujące” pampersy), więc opłata za wywóz wszystkich śmieci jest niewielka. Ustawa przewiduje rozszerzenie możliwości kontroli. Wielu mieszkańców Wołomina pamięta zapewne swoją irytację spowodowaną koniecznością wycieczki „do magistratu” i udowodnienia, że się „nie jest wielbłądem” i że ma się podpisaną umowę na wywóz śmieci. Żałosne o tyle, że wielu kontrolowanych miało umowy z MZO, więc w łatwy sposób można było to sprawdzić.
Kilka gmin w Polsce wprowadziło już podatek śmieciowy. Mamy więc pewne informacje o jego efektach. Oblicza się, że koszt dla mieszkańca to ok. 8,50 zł miesięcznie za odbiór sortowanych śmieci i 15 zł, jeśli po prostu wypełnimy nimi jeden pojemnik. W Pszczynie, która wprowadziła podatek w 2008 roku, ilość odbieranych odpadów wzrosła dwukrotnie – przedtem więc połowa śmieci była palona lub trafiała na dzikie wysypiska.

Pomijając pewne aspekty moralne i finansowe przyjętych rozwiązań – wołomińskie czy kobyłkowskie lasy zapewne odetchną. A co z Urlami, Kuligowem, Czarnowem i innymi „letniskowymi” miejscowościami? Kto posprząta po letnikach i nadrzecznych imprezowiczach? I kto za to zapłaci?

Łukasz Rygało