Postępowanie zabezpieczające jest bardzo istotne, gdyż udzielenie zabezpieczenia może nastąpić w każdej sprawie cywilnej.
Oznacza to, że może być udzielone także w sprawach, które zakończą się wyrokiem nie nadającym się do wykonania w drodze egzekucji. Jak stanowi art. 730 1 § 2 k.p.c. podstawowym założeniem zabezpieczenia jest zagwarantowanie osiągnięcia celu postępowania, a więc zapewnienie osobie uprawnionej ochrony prawnej przez wydanie orzeczenia. Jako podstawowe przesłanki udzielenia zabezpieczenia należy wskazać uprawdopodobnienie roszczenia i interes prawny uprawnionego. Interesu prawnego nie trzeba wykazywać w roszczeniach uprzywilejowanych ze względów społecznych, czyli są to sprawy o alimenty, rentę, o zapłatę z tytułu rękojmi, o zapłatę z najmu itd. Można dokonać wyróżnienia zabezpieczenia jakiego dokona sąd na:
? Konserwacyjne, które dotyczy głównie roszczeń pieniężnych np. ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości, zajęcie ruchomości, ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem.
? Nowacyjne, które polega na uregulowaniu stosunków między stronami, wyrażą się to przez np. ustanowienie zakazu zbywania rzeczy, uregulowaniu sposobu wykonywania pieczy na dzieckiem, zakaz publikacji materiałów prasowych
? Zaspokojenie wierzyciela to np. zabezpieczenie alimentów
Wszczęcie postępowania zabezpieczającego może nastąpić na wniosek uprawnionego lub innej osoby która reprezentuje jego prawa. Nie występuje tu przymus adwokacko ? radcowski. Uprawniony może sam sporządzić wniosek i przekazać sądowi. Takie pismo może być złożone jeszcze przed wszczęciem postępowania rozpoznawczego. Istnieje też możliwość wysunięcia żądania zabezpieczenia po powstaniu tytułu wykonawczego, jeśli mamy do czynienia z zabezpieczeniem roszczenia w którym termin jeszcze nie nastąpił. Chodzi tu o domaganie się przez uprawnionego alimentów, które nie są wymagalne, ale których termin płatności wystąpi w przyszłości. Wniosek powinien być przejrzysty, jasno konkretyzujący zawarte w nim żądnie, należy wskazać tylko to co jest niezbędne. Bardzo ważne jest żeby we wniosku ująć wszystkie najważniejsze elementy, czyli: wskazać sposób zabezpieczenia roszczenia, sumę podlegającą zabezpieczeniu oraz co należy podkreślić uprawdopodobnić okoliczność uzasadniającą wniosek. Jeżeli wystąpią te braki we wniosku to przewodniczący zarządzeniem dokona jego zwrotu bez wzywania wnioskodawcy do uzupełnienia.
Orzeczenie o zabezpieczeniu sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym, a wyjątkowo na rozprawie. Może się też zdarzyć, że zabezpieczenie upadnie gdyż zostanie odrzucony pozew, lub umorzone postępowanie i tym samym oddalone powództwo.