Wapń jest głównym składnikiem mineralnym ludzkiego organizmu niezbędnym do jego prawidłowego funkcjonowania. Chociaż 99% zasobów wapnia w organizmie jest przechowywane w kościach i zębach, to jest on również niezbędny m.in. do tego, aby mięśnie (w tym serce!) kurczyły się prawidłowo.
Dlaczego potrzebujemy wapnia
Wapń bierze też udział w procesie krzepnięcia krwi, działaniu niektórych enzymów, budowie hormonów i przekazywaniu bodźców nerwowych. Udowodniono, że wapń pomaga w zapobieganiu nadciśnieniu. Coraz częściej, podkreśla się rolę wapnia jako składnika diety niezbędnego do ochrony przed otyłością, cukrzycą typu 2 oraz rakiem sutka, jelita grubego i prostaty.
Przyczyny i objawy niedoboru i nadmiaru wapnia
Zbyt uboga w wapń dieta, złe wchłanianie albo nadmierne wydalanie może prowadzić do jego niedoborów w organizmie człowieka. Długotrwałe niedobory wapnia w diecie niemowląt i dzieci mogą przyczynić się do rozwoju krzywicy. W przypadku osób dorosłych niedostateczna ilość wapnia może powodować demineralizację kości i zwiększać ryzyko rozwoju osteoporozy. Brak odpowiedniej ilości tego pierwiastka może wywoływać tężyczkę, zaburzenia neurologiczne i wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Jednym z objawów niedoboru wapnia może być hipokalcemia, u której podłoża leżą najczęściej zaburzenia hormonalne. Objawami hipokalcemii są m.in. niewydolność serca i zaburzenia rytmu serca, drętwienie i mrowienie w palcach, skurcze mięśni, drgawki. Nieleczony niedobór wapnia może doprowadzić do śmierci.
Nadmiar wapnia raczej nie występuje u osób przestrzegających zasad zróżnicowanej diety. Może się jednak pojawić w przypadku przedawkowania witaminy D u małych dzieci lub przyjmowania bardzo dużych dawek wapnia (3-4 g na dobę) przez osoby dorosłe. U niektórych osób przyjmujących suplementy wapnia mogą wystąpić działania niepożądane ze strony żołądka i jelit,.Nadmiar wapnia w organizmie może być także przyczyną powstawania kamieni nerkowych, niewydolności nerek oraz zaburzać wchłanianie żelaza, cynku i magnezu. Hiperkalcemia zwiększa ryzyko zwapnienia naczyń, chorób sercowo-naczyniowych i wystąpienia raka prostaty
Źródła wapnia w żywności
Najłatwiej dostępnym i zarazem najbogatszym źródłem dobrze przyswajalnego wapnia jest mleko i produkty pochodzenia mlecznego m.in. sery, zwłaszcza żółte, maślanka, kefir i jogurt. 250 mililitrów mleka zawiera ok. 300 mg wapnia, co w około 30% pokrywa dzienne zapotrzebowanie zdrowej dorosłej osoby. Znaczące ilości wapnia zawierają niektóre produkty roślinne takie jak jarmuż, brokuły, natka pietruszki, szpinak, suche nasiona różnych gatunków fasoli i orzechy, jednak z wielu z nich jest on słabo przyswajalny.