Wydawać by się mogło, że rodzic zawsze reprezentuje interesy swojego dziecka i w jego imieniu podejmuje ważne decyzje dotyczące majątku dziecka. Co do zasady władza rodzicielska obejmuje obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nie tylko nad osobą, ale i nad majątkiem dziecka. Rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Zarząd majątkiem dziecka nie może być jednak dowolny i arbitralny. Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących jego majątku powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.
Natomiast zarząd rodziców nad majątkiem i interesami dziecka doznaje pewnych ograniczeń i nie obejmuje zarobku dziecka (które ukończyło trzynaście lat, chyba że sąd inaczej postanowi) ani przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku.
Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka.
Jednak żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka:
1) przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską;
2) przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania.
Najczęściej jednak spotykamy się z sytuacją, kiedy przed powzięciem pewnej decyzji w imieniu dziecka, musimy wystąpić do sądu o zgodę. Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko.
Czym są te czynności? Przykładowo: odpłatne nabycie składnika majątkowego przez dziecko, zrzeczenie się własności wartościowej rzeczy, ustanowienie na nieruchomości ograniczonego prawa rzeczowego, zaciągnięcie pożyczki w kwocie przekraczającej bieżące potrzeby, zawarcie na czas dłuższy umowy dzierżawy, zrzeczenie się dziedziczenia, odrzucenie spadku, przyjęcie spadku wprost.
Jeśli my odrzucamy spadek, to nie możemy w imieniu dziecka również go odrzucić, musimy wystąpić o zgodę sądu. Podobnie, gdy odziedziczymy jakiś składnik majątkowy i, gdy chcemy go sprzedać, podzielić w części przypadającej dziecku, potrzebujemy zgody sądu. Czynność dokonana bez tej zgody ? jest nieważna z mocy ustawy! W tego rodzaju sprawach dziecko reprezentuje kurator ustanowiony przez sąd, a nie my ? rodzice.
W tym celu należy wystąpić do sądu rodzinnego z wnioskiem o wyrażenie przez sąd zgody na dokonanie konkretnej czynności przez dziecko. Opłata sądowa od wniosku, to 40 zł. Wniosek może wnieść nawet jeden rodzic, ale sąd i tak wysłucha drugiego rodzica. I, co istotne, po złożeniu wniosku do sądu opiekuńczego, 6-miesięczny termin do odrzucenia spadku ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania przed sądem opiekuńczym.
radca prawny
Mariusz Astasiewicz
?Kancelaria Radcy Prawnego
ul. Wojska Polskiego 1 lok. 1.05
05-091 Ząbki
tel. 694 315 734