Jest pewna data, która wywarła ogromny wpływ na współczesne losy naszego kraju. To rok 1980! Był wyjątkowy w naszych dziejach. Wtedy oburzeni robotnicy, chłopi, pracownicy urzędów i instytucji publicznych powiedzieli: Dość niesprawiedliwym rządom! Chcemy społecznej równości! Chcemy godnie żyć! Chcemy wolności! Chcemy być częścią Europy!
Przez Polskę przeszła fala strajków. Tysiące zakładów i instytucji wstrzymało pracę. Powstały trzy najważniejsze międzyzakładowe komitety strajkowe: w Szczecinie, Gdańsku i Jastrzębiu. To z tymi komitetami rząd musiał rozpocząć negocjacje. Zwieńczeniem tych rozmów były protokoły porozumień. Zawarto w nich żądania strajkujących i zobowiązanie władzy do ich wypełnienia (nie wszystkich!). Ogrom protestu przestraszył władzę. To od tego momentu socjalizm zaczął się chwiać, by po kilku latach całkowicie zniknąć z mapy Europy. Stąd ta rocznica jest tak ważna. Dobrze, że ją świętujemy!
Mam te protokoły przed sobą. To pasjonująca lektura, bo w końcu, kto dzisiaj pamięta o co były te protesty? Gdy je czytam, aż trudno mi uwierzyć, że walczyliśmy o tak oczywiste sprawy. Wolne związki zawodowe, wolne media, wolność w gospodarce czy wolne soboty. Dzisiaj mamy to w nadmiarze! Ale też nie wszystkie postulaty zostały spełnione, jak chociażby obowiązek stałej waloryzacji płac czy doprecyzowanie wieku przechodzenia na emeryturę.
Oto główne punkty protokołu podpisanego w dniu 31 sierpnia 1980 roku w Stoczni Gdańskiej:
?Komisja Rządowa i Międzyzakładowy Komitet Strajkowy po rozważeniu 21 żądań strajkujących załóg Wybrzeża doszły do następujących ustaleń:
– uznaje się za celowe powołanie nowych samorządnych związków zawodowych, które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej;
– będzie ustawowo zagwarantowane prawo do strajku, do czasu zaś uchwalenia ustawy rząd gwarantuje strajkującym i osobom wspomagającym bezpieczeństwo osobiste i utrzymanie dotychczasowych warunków pracy;
– rząd zmieni ustawę o cenzurze dając prawo do publicznego wyrażania poglądów przez szerokie kręgi społeczeństwa, w tym przez związki wyznaniowe;
– rząd uwolni z więzień więźniów politycznych (3 osoby) i przywróci do pracy osoby zwolnione za działalność związkową i protesty robotnicze w poprzednim okresie;
– rząd rozpocznie prace nad reformą gospodarczą mającą na celu zwiększenie samodzielności przedsiębiorstw w podejmowaniu decyzji gospodarczych;
– płace wzrastać będą wraz ze wzrostem inflacji;
– rząd zahamuje niekontrolowany wzrost cen;
– rząd zobowiązuje się do poprawy zaopatrzenia ludności w mięso, z uwzględnieniem ewentualnej możliwości wprowadzenia systemu kartkowego;
– przyjmuje się postulat doboru kadr kierowniczych na zasadach kwalifikacji i kompetencji nie zaś przynależności partyjnej;
– sprawa obniżenia wieku emerytalnego dla kobiet do 50 i mężczyzn do 55 roku życia może być poddana pod dyskusję dopiero w przyszłości;
– uznano za niezbędne natychmiastowe zwiększenie inwestycji na służbę zdrowia, poprawienia zaopatrzenia w leki i podniesienia płac osób tam zatrudnionym;
– opracowane zostaną zasady wprowadzenia wszystkich wolnych sobót w zakładach pracy, urzędach i instytucjach.?
Tylko tyle wywalczono czy ? aż tyle?
