Czego nie wolno firmie windykacyjnej?

Niedawna sprawa dotyczyła Pani, która zalegała z płatnościami czynszu w spółdzielni mieszkaniowej. Spółdzielnia uzyskała korzystny wyrok i ?zatrudniła? firmę windykacyjną (nie komornika). Zrozpaczona stała się ofiarą wyjątkowo nagannych praktyk windykatorów, które polegały, m.in. na wyzywaniu przez telefon od oszustów; straszeniu Prokuraturą; wtargnięciu do mieszkania dłużnika bez jego zgody; przeprowadzaniu wywiadu pośród sąsiadów i informowaniu ich o zadłużeniu dłużnika oraz obciążaniu dłużnika opłatą windykacyjną.

Nie można pozostać obojętnym wobec takich naruszeń. Owszem, obowiązkiem dłużnika jest spełnić świadczenie, to nie można zapominać o jego godności i uprawnieniach.

Czego nie wolno windykatorowi?

Obrażać, wyzywać, ubliżać dłużnikowi. W taki sposób Windykator prowadzi bezpośrednio do naruszenia dóbr osobistych dłużnika, tj. jego godności, dobrego imienia, poczucia wartości. Dobra osobiste człowieka podlegają ochronie prawnej, a prawo daje nam instrumenty ich ochrony. Złośliwe wprowadzanie w błąd i niepokojenie może stanowić wykroczenie.

Grozić dłużnikowi. Groźba spowodowania postępowania karnego stanowi także przestępstwo groźby bezprawnej, jeżeli jest szantażem, co miało miejsce w tym wypadku. Prezes UOKiK nałożył wiele kar na firmy windykacyjne, bo bezprawnym jest zamieszczanie w wezwaniach do zapłaty informacji, iż brak dokonania zapłaty nosi znamiona przestępstwa wyłudzenia z art. 286 kk. Prezes UOKiK stwierdził, że taka praktyka wzbudza u konsumentów poczucie lęku o dobra osobiste oraz stanowi bezprawną groźbę mającą na celu wymuszenie rozporządzenia swoim mieniem;

Nachodzić dłużnika w jego mieszkaniu. Windykator, ani wierzyciel nie ma prawa nachodzić dłużnika w mieszkaniu, zakłócać jego miru domowego, ani tym bardziej wtargnąć do lokalu. Czyny takie mogą stanowić przestępstwo naruszenia miru domowego, za które grozi grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku (art. 193 kodeksu karnego). Tego rodzaju praktyki mogą też naruszać dobra osobiste w postaci nietykalności mieszkania, która jest chroniona przepisami kodeksu cywilnego. Prezes UOKiK wydał ogrom decyzji zakazujących tego rodzaju czynności dokonywanych przez tzw. windykatorów terenowych.

Przeprowadzać ?wywiad? u sąsiadów i pracodawcy dłużnika. Windykator nie może również rozmawiać o problemach zadłużonego z osobami trzecimi, np. sąsiadami, przełożonymi w pracy, nie może też wysyłać do pracy listów, faksów, ani nachodzić dłużnika w miejscu pracy. Za bezprawne należy uznać także informowanie dłużnika o takich ?uprawnieniach? w wezwaniach do zapłaty;

Obciążać dłużnika opłatami windykacyjnymi.

Windykator, ani w tym przypadku Spółdzielnia, absolutnie nie mają prawa do obciążania dłużnika jakimikolwiek opłatami windykacyjnymi. Dłużnik nie jest stroną umowy zawartej między wierzycielem a firmą windykacyjną, ta umowa w żaden sposób nie może wywoływać dla dłużnika jakichkolwiek finansowych obciążeń. Naliczanie tego rodzaju opłat, wzywanie dłużnika o ich zapłatę stanowi próbę wyłudzenia, a więc niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem.

To tylko niektóre przykładowe czynności dokonywane przez windykatorów, uznane za bezprawne i nieobyczajne. Doradzałbym więc wystąpienie z powództwem o zaniechanie dokonywania naruszeń dóbr osobistych, czy powództwa zmierzającego do usunięcia skutków tych naruszeń. Zleceniodawca firmy windykacyjnej mógłby odpowiadać za naruszenie dóbr osobistych, gdyby z umowy zawartej z tą firmą wynikało, iż zgodził się na stosowanie tego rodzaju praktyk.

Warto też wystąpić z zawiadomieniem o popełnieniu przestępstw naruszenia miru domowego (art. 193 kk), oszustwa (art. 286 kk), czy stalkingu (art. 190 a).

Nie można zapomnieć o poinformowaniu o tym Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. O pomoc warto zwrócić się też do Powiatowego Rzecznika Praw Konsumentów przy wołomińskim Starostwie (ul. Prądzyńskiego 3, pok. Nr 14, tel. (22) 787 43 01, 03, 04 wew. 121).

Mariusz Astasiewicz

radca prawny