Proszę o wyjaśnienie podstawowych elementów umowy przedwstępnej i terminów jej przedawnienia. Być może zdecyduję się przystąpić do takiej umowy ale chciałbym wcześniej dowiedzieć się nieco na jej temat.Umowa przedwstępna to innymi słowy zobowiązanie stron do zawarcia w przyszłości umowy sprzedaży na warunkach i w terminie określonym w umowie. Umowa przedwstępna zawarta w formie aktu notarialnego daje uprawnienie do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej na drodze postępowania sądowego, w przypadku nie wywiązania się z niej przez którąkolwiek ze stron. Często ww. umowa zawiera dodatkowe zastrzeżenia umowne, takie jak kara umowna, zadatek, warunek, termin, które mają na celu zabezpieczenie wykonania przyszłej umowy.
Nawiązując do powyższego, należy zważyć, że ?Jeżeli w umowie przedwstępnej zastrzeżono zadatek, a zobowiązany uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej, wierzyciel uprawniony jest albo do odstąpienia od umowy i zachowania zadatku (żądania dwukrotnej jego wysokości) na podstawie art 394 KC, albo do dochodzenia roszczeń na podstawie art. 390 § 1, względnie – jeżeli zachowane zostały przesłanki jego zastosowania – § 2 (A. Olejniczak, Glosa do wyr. SN z 14.12.1999 r., II CKN 624/98, Rej. 2000, Nr 7-8, s. 118)
Odpowiadając na Pana pytanie ?Roczny termin przedawnienia przewidziany w art. 390 § 3 biegnie od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta (ustalonego w umowie przedwstępnej, względnie wyznaczonego przez uprawnionego)? (por. Z. Radwański, w: System, t. III, cz. 1, s. 417; C. Żuławska, w: Komentarz 2011, I, s. 202). Upływ rocznego terminu wywołuje ten skutek, że uprawniony z umowy nie może skutecznie domagać się na drodze sądowej zobowiązania dłużnika do złożenia oświadczenia woli. Możliwe jest jednak, by strony zawarły umowę przyrzeczoną mimo przedawnienia roszczenia o jej zawarcie.
Gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, uprawniony, w ramach przysługującego mu upoważnienia przemiennego, może dochodzić bądź zawarcia umowy przyrzeczonej, bądź odszkodowania ( Zob. np. Z. Radwański, System, t. III, cz. 1, s. 415; F. Błahuta, w: Komentarz 1972, t. 2, s. 932; M. Wrzołek-Romańczuk, Umowa, s. 106; P. Machnikowsk,). Natomiast zgodnie z wyrokiem SN z 9.5.2001 r., II CKN 440/00, OSN 2001, Nr 12, poz. 185 ?Zrzeczenie się roszczenia o zawarcie umowy przyrzeczonej nie pozbawia możliwości dochodzenia przez stronę uprawnioną roszczenia odszkodowawczego?