Każdy z nas jest konsumentem. Kupujemy opakowane produkty, a z opakowaniami różnorodnie postępujemy. Segregujemy je uzyskując cenne surowce, wyrzucamy do kosza na śmieci, ale niestety duża ich część trafia do lasów, na brzegi rzek lub jest spalana w naszych piecach domowych.
Jeżeli chciałeś pójść z dzieckiem na wiosenny spacer lub przewietrzyć mieszkanie w słoneczny, jesienny wieczór, to wiesz o czy mówimy. Zamiast oddychać rześkim powietrzem, musieliśmy szybko uciekać do domu. Wszędzie unosił się smrodliwy dym.
Nie trujcie! ? Dlatego pod takim hasłem Fundacja Ekologiczna ARKA od 2005 roku prowadzi kampanię przeciwko spalaniu śmieci w domach.
Skąd pomysł na kampanię?
Pomysł zrodził się podczas mojego spaceru z roczną wtedy córką Mają. Była piękna wiosenna pogoda, aż chciało się nacieszyć tą pogodą. Niestety dym wydobywający się z kominów był na tyle trujący, iż Maja zaczęła kaszleć, a i mnie gardło rozbolało. Wtedy w każdym rodzicu budzi się taka normalna złość. Oczywiście musieliśmy uciekać do domu, ale od tego czasu, a była to wiosna 2005 roku zacząłem analizować sam problem. Okazało się, iż oprócz kilku niewielkich tekstów, które można było znaleźć w Internecie nikt się tą sprawą nie zajmuje. Wtedy właściwie w ciągu miesiąca została opracowana pierwsza wersja kampanii ?Nie trujcie?, która zyskała aprobatę Wojewódzkiego Funduszu ochrony Środowiska w Katowicach, a później Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Znaleźliśmy dość szybko regionalnych partnerów i po wszystkich formalnościach związanych z uruchomieniem środków w lipcu ruszyła nasza kampania. Dlaczego o tym piszę? Ta sytuacja wydaje mi się to kluczem do prowadzenia edukacji ekologicznej. Każda z organizacji, która się zajmuje tą problematyką jest zasypywana mnóstwem skarg i pretensji, że nic nie robimy w ogromną ilością lokalnych problemów. A gdy tylko spojrzeć na problemy gospodarki odpadami, to jest ich mnóstwo. Dzikie wysypiska, problemy z segregacją śmieci, wyrzucanie niebezpiecznych odpadów azbestowych, toksycznych popiołów. Można jeszcze długo wymieniać. Tak naprawdę sadzę, iż kluczem do powodzenia naszych działań jest nauczenie innych, że także mogą coś zrobić lub wymuszenie na tych, którzy są odpowiedzialni za te problemy, aby wzięli się do roboty. Naprawdę można
Kochasz dzieci, nie pal śmieci!
Dym ze spalanych w domowych piecach śmieci niestety nie tylko jest smrodliwy, jest szkodliwy dla Twojego zdrowia i zdrowia Twoich dzieci.
Podczas spalania emitujemy do atmosfery:
* pyły, które odkładając się w glebie, powodują szkodliwe dla zdrowia człowieka zanieczyszczenie metalami ciężkimi,
* tlenek węgla ? trujący dla ludzi i zwierząt
* tlenek azotu ? powoduje podrażnienia, a nawet uszkodzenia płuc
A i to nie wszystko. Ten trujący dym zawiera jeszcze: dwutlenek siarki, chlorowodór, cyjanowodór, a także rakotwórcze związki zwane dioksynami. Najbardziej obrazowe być może jest przedstawienie niebezpieczeństw związanych z paleniem śmieci, dotyczących toksyczności dioksyn, które są 10 000 bardziej trujące niż cyjanek potasu. Spalając 1 kilogram odpadów z polichlorku winylu PVC (butelki plastikowe, folie itp.) wytwarzamy aż 280 litrów gazowego chlorowodoru, który z parą wodną tworzy kwas solny.
?W związku z coraz większą ilością spalanych śmieci w gospodarstwach domowych obserwuję zwiększającą się ilość pacjentów chorych na astmę oskrzelową, alergiczne zapalenia skóry czy alergie pokarmowe. Nawet zdarzają się przypadku chorób nowotworowych, niestety już u dzieci- alarmuje Krystyna Tarnawa, lekarz pediatra – musimy coraz bardziej dbać o czystość naszego środowiska i nie pozwalać na palenie śmieci?.
Raport Komisji Europejskiej informuje, iż co roku na choroby wywołane złym stanem powietrza umiera 28 tys. Polaków. W samej Unii Europejskiej, co dziesiąta osoba umierająca z powodu zanieczyszczonego powietrza jest pochodzi z naszego kraju. Najgorsza sytuacja jest w dużych miastach: Warszawie, Łodzie oraz, niestety tradycyjnie, na Śląsku.
Trujemy środowisko, niszczymy surowce
?Niestety ludzie często chcąc oszczędzić spalają zamiast węgla różne swoje odpady ? wyjaśnia Beata Żukiewicz, z Wydziału Ochrony Środowiska w Bielsku-Białej ? Są to najczęściej odpady z tworzyw sztucznych, stare meble, odpady gumowe. Piece domowe nie są przystosowane do spalania śmieci, gdyż odbywa się to przy zbyt niskich temperaturach. Wtedy wydobywają się szkodliwe substancje, które niszą środowisko i trują nas samych.?
Warto jeszcze dodać, iż kominy w naszych domach są stosunkowo niskie i trujące dymy nie wydostają się na dużych wysokościach, co by pozwoliło rozwiać je przez wiatry. Niestety bardzo szybko opadają i to blisko naszych domów lub wręcz bezpośrednio na przydomowe ogródki. Ludzie mieszkający w dolinach górskich potwierdzą, iż przy spalaniu śmieci nawet w kilku domostwach, po prostu nie ma czym oddychać. Wszędzie unosi się trujący , śmierdzący dym.
?Gdy strażnicy stwierdzą, iż palone są śmieci mogą nałożyć mandat 100 złotych ? wyjaśnia Andrzej Grzegorzek, Komendant Straży Miejskiej w Bielsku-Białej ? ale dla najbardziej zagorzałych palaczy śmieci sprawa może skończyć się w Sądzie Grodzkim, który może nałożyć grzywnę do 5000 złotych. Dlatego naprawdę należy zachęcać wszystkich, aby korzystali z normalnych sposobów pozbywania się śmieci i zawierali umowy z powołanymi do tego firmami. To w porównaniu z wcześniej przytoczonymi karami, nie jest wysoki koszt.
?Co roku przyjmujemy na wysypisko coraz więcej posegregowanych odpadów ? wyjaśnia Krzysztof Wrzosem, Prezes zarządu Spółki Ekoład ? niemniej cały czas dostrzegamy problem dzikich wysypisk czy też spalania śmieci w domach. Dostrzegamy obecnie ogromne zmiany w naszej atmosferze spowodowane działalnością człowieka. Dlatego w żadnym razie nie należy spalać śmieci, które jeszcze bardziej zanieczyszczają naszą atmosferę, a jeszcze do tego są cennymi surowcami. Segregując odpady zmniejszamy także ilość śmieci, które są umieszczane na wysypisku.?
Zagrożone nasze domy
Spalane w piecach domowych śmieci zatykają również przewody kominowe. Może to przyczynić się do pożaru twojego domu.
?Przy paleniu śmieci dochodzi do osadzania się w kominach sadzy ? wyjaśnia kominiarz Krzysztof Kaśków ? dochodzi wtedy do zapłonu przy bardzo wysokiej temperaturze i popękania komina. Jest to bardzo często później przyczyną zaczadzenia?.
Większość spalanych przez nas odpadów zawiera bardzo niską wartość energetyczną, co oczywiście przeczy stereotypowemu myśleniu o wielkich oszczędnościach na ogrzewaniu naszych domów, które uzyskujemy przez palenie śmieci. Spalane w domowych piecach śmieci powodują zwiększone osadzanie się w przewodzie kominowym sadzy, co może przyczynić się do pożaru naszego domu. Według danych statystycznych Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej, 18% pożarów w Polsce można zaliczyć do pożarów kominowych. Zwykle także nie kojarzymy wstrząsający doniesień o zaczadzeniach całych rodzin z tak prozaicznymi działaniami jak palenie śmieci. A przecież zatykanie przewodów kominowych, to jeden z powodów tych nieszczęść.
Kampania Nie trujcie!
Fundacja Ekologiczna ARKA kampanię Nie trujcie prowadzi od 2005 roku. W ramach kampanii zorganizowano kilka konkursów plastycznych, ponad 20 wystaw i 50 prelekcji w całym kraju. Cały czas wydajemy ulotki i plakaty, które bezpłatnie wysyłamy zainteresowanym. Ciekawy elementem kampanii jest ?List do rodziców?, który młodzi ludzie piszą podczas prowadzonych przez nas prelekcji lub podczas zajęć realizowanych w szkołach pod kierunkiem ich nauczycieli. Taki list wraz z naszą ulotką zanoszą później do swoich domów i wręczają rodzicom. Z pewnością działa on lepiej niż sama ulotka. Często dzieci później dopytują rodziców co dzieje się z ich śmiećmy. Kolejną formą jest prezentacja wystawy edukacyjnej w centrach handlowych. Staramy się docierać do ludzi tam, gdzie jest ich najwięcej, a trudno temu zaprzeczyć, iż centra handlowe ostatnimi czasy zyskały zupełnie nowe funkcje. Można je po prostu wykorzystać do informowania ludzi o ważnych problemach, a takim jest spalanie śmieci
Najważniejszym wydarzeniem w kampanii jest Dzień Czystego Powietrza organizowany 14 listopada każdego roku. Temu wydarzeniu towarzyszą akcje medialne, happeningi, wystawy w szkołach, prelekcje, spotkania z kominiarzami, lekarzami, strażakami. Każdego roku to coraz większe wydarzenie.
W tym roku w ramach Dnia Czystego Powietrza chcemy przeprowadzić ogólnopolską akcję medialną pod hasłem SMOG RECYKLINGU. Głównym elementem będzie budowanie przez młodzież szkolną makiet SMOGA RECYKLINGU na wzór chińskich smoków z tworzyw sztucznych, szmat, folii, kartonów. Mają to być śmieci, które zwykle ludzie spalają w piecach, a które można normalnie segregować i przetwarzać odzyskując cenne surowce. Zbudowane przez młodzież szkolną SMOGI będą elementem lokalnych happeningów, co pozwoli na nagłośnienie problemu spalania śmieci w mediach.
Warto podkreślić, iż naszymi partnerami w kampanii są duże ogólnopolskie instytucje i organizacje: Lasy Państwowe, Liga Ochrony Przyrody (LOP) , Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP), Fundacja Nasza Ziemia, Fundacja Zielonej Ligi, Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju.
Kampanię wspiera Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska w Katowicach.
Każdy kto chciałby włączyć się w rozwiązanie problemu palenia śmieci i otrzymać pakiet bezpłatnych materiałów, może do nas napisać: Fundacja ARKA skr. poczt. 525 43-301 Bielsko-Biała fundacjaarka@fundacjaarka.pl www.FundacjaArka.pl
Wojciech Owczarz