Ostatnio usłyszałem o zapisie windykacyjnym w testamencie, a ponieważ chciałbym sporządzić testament, ciekaw jestem, czym jest ten zapis i czy różni się od zapisu zwykłego, o którym trochę więcej wiem.Nowelizacja Kodeksu Cywilnego z 23 października 2011 r. wprowadziła instytucję zapisu windykacyjnego. Zapis ten, będący uzupełnieniem dotychczasowych unormowań, nie likwiduje zapisu zwykłego. Zapis windykacyjny w przeciwieństwie do zapisu zwykłego umożliwia spadkodawcy rozporządzenie poszczególnymi składnikami swojego majątku na rzecz wskazanych w testamencie osób, tzn. zapisanie spadkodawcy A samochodu, a spadkodawcy B nieruchomości. Przed wprowadzeniem instytucji zapisu windykacyjnego nie można było dokonać takiej czynności w testamencie. Spadkobiorcy nabywali wprawdzie spadek zgodnie z wolą spadkodawcy, ale był on zamieniany na ułamki, tzn. przykładowo spadkodawca A otrzymuje jedną czwartą, a spadkodawca B trzy czwarte wartości spadku. Wprawdzie nabycie spadku i tak musi zostać potwierdzone przez sąd lub notariusza w notarialnym poświadczeniu dziedziczenia, jednak ze względu na pominięcie procedury związanej z podziałem majątku czynności z zapisu windykacyjnego są znacznie krótsze i mniej problematyczne.
Zapis windykacyjny może być ustanowiony tylko w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego, w którym wskazana przez spadkodawcę osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku. Przedmiotem tegoż zapisu mogą być rzeczy oznaczone co do tożsamości, tj. znaczki, obrazy, samochody; nieruchomości; zbywalne prawa majątkowe; przedsiębiorstwo; gospodarstwo rolne; ustanowienie użytkowania lub służebności. Zapisem windykacyjnym nie można uczynić środków pieniężnych. Natomiast przedmiotem zapisu zwykłego mogą być również pieniądze, nie ma też wymogu zachowania formy notarialnej.
Przy zapisie windykacyjnym akt notarialny jest uzasadniony zachowaniem precyzji woli testatora. Istotne jest również wskazanie, iż osoba, która otrzymała w ramach zapisu daną rzecz, może dalej uczestniczyć w postępowaniu spadkowym. Zapis windykacyjny znacznie ułatwia sytuację nie tylko osobom fizycznym, ale również przedsiębiorcom ? stanowiąc prostszą drogę do przejęcia firmy po śmierci jej właściciela. Jest to nie bez znaczenia, bo długotrwały proces związany z uregulowaniem tej kwestii prowadził niekiedy do bardzo poważnych kłopotów finansowych firm, zawieszania działalności, a nawet upadku. Ustawodawca wprowadzając zapis windykacyjny również w stosunku do firm, liczy z pewnością na rozwiązanie tego problemu i poprawę działalności gospodarczej.