Jolanta Michalik
Gośćmi honorowymi tegorocznych Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie byli Niemcy. Najmłodsze pokolenie niemieckojęzycznych pisarzy reprezentowali m.in. Władimir Kaminer, Raul Zelik i Juli Zeh, autorka powieści „Orły i anioły” oraz dziennika podróży do Bośni „Cisza jest dźwiękiem”.
Zeh pochodzi z Bonn. Równolegle z prawem w Passau studiowała literaturę w Lipsku. Pracowała na Uniwersytecie Jagiellońskim, w Centrali ONZ w Nowym Jorku i ambasadzie niemieckiej w Zagrzebiu. Powiada, że specjalizacja w prawie międzynarodowym umożliwiła jej podróżowanie po świecie, a precyzja prawniczego języka przydaje się przy konstruowaniu powieści.
Wyróżnione prestiżowymi nagrodami literackimi „Orły i anioły” to historia Maksa, zblazowanego młodego prawnika z Niemiec, który przeżywa załamanie nerwowe po samobójczej śmierci swej przyjaciółki Jessie, niedojrzałej i niesamodzielnej córki bossa narkotykowego. Wścibska prezenterka radiowa Clara zmusza Maksa do wyruszenia w podróż śladem Jessie do Austrii, Włoch i byłej Jugosławii, przez co dowiadują się, że Unię Europejską powiększono po to, by stworzyć wygodniejszą i bezpieczniejszą trasę dla narkotykowych kurierów!
Nieco chaotyczna konstrukcja i miejscami nużąca, bo niezmiennie gorączkowa, ale przy tym gęsta od poetyckich metafor, pierwszoosobowa narracja to jedyne mankamenty książki, która łączy cechy powieści psychologicznej i politycznego thrillera.
Pozbawiona złudzeń co do skuteczności działań organizacji międzynarodowych broniących praw człowieka, Juli Zeh przyznaje gorzko, że przestała traktować prawo jako rodzaj posłannictwa moralnego. Przeszmuglowała przez granicę swego ukochanego psa i przejechała z nim zniszczoną wojną Bośnię i Hercegowinę by sprawdzić, czy „jest krajem, do którego da się pojechać, czy też zniknęła z powierzchni ziemi wraz z ustaniem relacji wojennych w mediach”. Ze spisywanych na gorąco wrażeń powstała niezwykle ciekawa i osobista książka „Cisza jest dźwiękiem” o bałkańskiej mieszance kultur i otwartych ludziach, którzy chcą powrotu do prozy życia.
Juli Zeh:
Cisza jest dźwiękiem,
tłum. Sława Lisiecka, Znak,
Kraków 2004, s. 220, cena 29 zł;
Orły i anioły, tłum. Sława Lisiecka, W.A.B., Warszawa 2004, s. 416,
cena 35 zł.