Izabela Kieś – neurologopeda
Dziecko przygotowuje się do mówienia od poczęcia. W okresie prenatalnym, czyli przed urodzeniem, kształtują się i zaczynają funkcjonować istotne dla mowy układy: nerwowy, oddechowy i fonacyjny, narządy: artykulacyjny i słuchu.
Zawiązki układu nerwowego są już w 13 dniu życia płodowego. W 7 tygodniu mózg może wysyłać impulsy, które koordynują funkcje niektórych organów. Zaczynają wspólnie pracować mięśnie i nerwy. Dzięki temu mogą rozwijać się odruchy potrzebne w pierwszym okresie po porodzie. Dla rozwoju narządu artykulacyjnego istotne jest właściwe ukształtowanie się odruchów w obrębie twarzy, jak odruch ssania, połykania, odruchy wargowe. Dzieje się to bardzo wcześnie. W 12 tygodniu ciąży dziecko zaczyna wykonywać ruch podciągania górnej wargi. W 17 tygodniu uwypukla i wysuwa wargi do przodu oraz stopniowo ćwiczy ruchy ssące warg. Od 3 miesiąca połyka wody płodowe. Od 14 tygodnia zaczynają pracę mięśnie potrzebne do ssania, oddychania oraz fonacji, czyli wydawania głosu. Pod koniec 3 miesiąca są ukształtowane struny głosowe i dziecko jest zdolne do reakcji płaczu. Na długo przed urodzeniem jest przygotowane do tworzenia głosu.
Ruchy potrzebne przy wydychaniu i wdychaniu powietrza trenowane są w trakcie nabierania i wypierania wód płodowych. W 13 tygodniu pojawiają się spontaniczne próbne ruchy oddychania połączone ze skurczem klatki piersiowej. W 19 tygodniu dołącza się ruch mięśni przepony i brzucha. Intensywnie doskonali się w okresie prenatalnym słuch. Po urodzeniu jest całkowicie przygotowany do działania. Dziecko zaczyna reagować na dźwięki między 4 a 5 miesiącem ciąży. Matki czują, że dziecko reaguje na silne dźwięki (krzyk, głośną muzykę) wzmożonym ruchem od 6. miesiąca. Odbiera ono cechy dźwięków jak natężenie, rytm, akcent, melodia. Przyswaja więc także takie cechy języka otoczenia. Szczególnie dobrze rozpoznaje głos matki, słyszy bicie jej serca. Zapamiętuje te dźwięki. Dlatego do 2. roku życia różnicuje głos matki lepiej niż głosy innych osób, a rytm bicia jej serca działa uspokajająco. Ponieważ pierwszych 9 miesięcy życia, jeszcze w łonie matki, to okres bardzo intensywnego rozwoju, należy dbać, aby odbywał sie on w jak najlepszych warunkach. Choroby matki, duże napięcie, stres, stosowanie używek w okresie ciąży mogą zaburzyć kształtowanie się narządu (np. doprowadzić do rozszczepu wargi, podniebienia), zaburzyć rozwój i osiąganie dojrzałości całego układu (np. oddechowego), zaburzyć rozwój zmysłów (słuchu, równowagi i innych ważnych dla mowy).