15. Zapalenie ucha środkowego

Ostre zapalenie ucha środkowego jest jedną z najczęstszych chorób wieku dziecięcego. Największa zachorowalność przypada na okres 6-18 miesiąca życia. 2/3 dzieci poniżej 2 roku życia przechodzi zapalenie ucha środkowego przynajmniej raz w życiu, a 1/3 zapada na nie trzy lub więcej razy. Częstotliwość zachorowań zależy między innymi od pory roku i nasila się w okresie jesienno-zimowym.

Bożena Tymińska

Można rozróżnić następujące postaci zapalenia ucha środkowego: zapalenie ostre bez wysięku, zapalenie ostre z wysiękiem, zapalenie przewlekłe z wysiękiem.
Czynnikami powodującymi zapalenie ucha środkowego są – infekcja, dysfunkcja trąbki słuchowej (wrodzona lub nabyta), czynniki środowiskowe, genetyczne, immunologiczne i alergiczne, wpływające na zagęszczenie płynu i jego zwiększoną produkcję. Należy pamiętać również o tak zwanych „czynnikach ryzyka”, do których należą: l przebyte zapalenia ucha środkowego w okresie pierwszego roku życia, lczynniki socjoekonomiczne (żłobek, przedszkole), lbierne palenie tytoniu, lsztuczne karmienie, lpłeć męska,
l przerost i przewlekły stan zapalny migdałka gardłowego, lnieprawidłowości anatomiczne twarzoczaszki (wada zgryzu, rozszczep podniebienia), lnawracające zakażenia górnych dróg oddechowych.
Objawy kliniczne zapalenia ucha środkowego zależą od wieku dziecka. Im młodsze dziecko, symptomatologia jest bardziej myląca. U niemowląt charakterystyczny jest wybitny niepokój, czasem objaw tarcia główką o poduszkę, czasem łapanie się za ucho. Natomiast płacz dziecka w momencie naciskania na skrawek małżowiny nie jest charakterystyczny dla zapalenia ucha środkowego.
Objawy ostrego zapalenia ucha środkowego można podzielić na dwie grupy: lzwiązane z zakażeniem wirusowym górnych dróg oddechowych: katar, kaszel, gorączka, wymioty, czasem biegunka; lzwiązane bezpośrednio z zapaleniem ucha, drażliwość, bezsenność, pogorszenie słuchu, ewentualnie wyciek z ucha, gorączka, brak apetytu.
W około 10% przypadków, szczególnie u niemowląt, zapalenie może przebiegać bezobjawowo i dopiero wyciek z ucha pozwala na właściwe rozpoznanie.
Obecnie, kiedy w leczeniu ostrego zapalenia ucha stosowane sa antybiotyki, powikłania występują zdecydowanie rzadziej. Narasta natomiast problem nawrotowych zapaleń ucha środkowego oraz przewlekających się ostrych i podostrych zapaleń, doprowadzających do przewlekłego zapalenia ucha środkowego z wysiękiem i zaburzeń słuchu.