Izabela Kieś
W wyniku urazów fizycznych (np. podczas wypadku samochodowego), udarów, chorób układu nerwowego często następuje organiczne uszkodzenie mózgu. To uszkodzenie może obejmować obszary mózgu odpowiedzialne za mowę. Mamy wtedy do czynienia z afazją, czyli upośledzeniem odbioru treści językowych, operowania nimi lub ich wyrażania. Główne objawy afazji:
l trudności ze znalezieniem właściwego słowa, co objawia się zamianą słowa na inne, nieadekwatnym użyciem słowa, stosowaniem omówień,
l zaburzenia artykulacji – artykulacja niewyraźna,
cicha, z wysiłkiem, deformacji głosek
l zaburzenia rozumienia wypowiedzi językowych
(słów, zdań, dłuższych wypowiedzi)
l agramatyzmy (tworzenie niepoprawnych form
gramatycznych)
l parafrazje, czyli zniekształcenia słowa (zamiana,
dodawanie, odejmowanie głosek) lub zamiana słowa
na inne nieadekwatne
l problemy z powtarzaniem słów i zdań.
W najcięższych przypadkach mowa jest zupełnie zmieniona lub zupełnie niezrozumiała. Mogą współwystępować zaburzenia pisania (agrafia), czytania (aleksja) oraz liczenia (akalkulia). Poza tym uszkodzenie mózgu może wywołać zaburzenia ruchowe (niedowłady i porażenia), planowania złożonych ruchów (apraksja), pamięci, uczuć, procesów myślowych, analizy bodźców zewnętrznych (wzrokowych, słuchowych, i in.), czucia (dotyku, bólu, itp.), orientacji przestrzennej i we własnym ciele.
Osoba z afazją w pierwszym momencie po ustabilizowaniu się jej stanu czuje się zagubiona, nie rozumie, co się dzieje. Przede wszystkim ma wielkie problemy z porozumiewaniem się i ogromny dyskomfort z powodu wielu innych trudności w funkcjonowaniu, ma problem z odnalezieniem się w nowej sytuacji. Bardzo ważne jest wtedy wsparcie ze strony najbliższych, ich aktywny udział w terapii, która rozpoczyna się już podczas pobytu w szpitalu. Po powrocie do domu należy kontynuować terapię logopedyczną. Jakość komunikacji językowej ma wielki wpływ na komfort codziennego życia.