Biznes plan opracowywany jest przede wszystkim na potrzeby przedsiębiorcy. Ma mu pomóc w prowadzeniu przedsięwzięcia, a zatem musi także uwzględniać wszystkie zmiany, które zachodzą w trakcie jego realizacji. Często okazuje się również, że istotnym elementem biznes planu jest sam proces tworzenia, w tym czasie następuje, bowiem weryfikacja pomysłów i planów.
Decyzja o posiadaniu własnej firmy lub podjęciu inwestycji w nowe przedsięwzięcie nigdy nie jest łatwa. Istnieje wiele powodów przemawiających za posiadaniem własnej firmy lub podjęciem nowego zadania, jak również wiele argumentów przeciw. Osiągnięcie sukcesu w biznesie polega na właściwym dopasowaniu tych elementów.
U podstaw decyzji o założeniu własnej firmy, czyli zamiaru podjęcia działalności gospodarczej na własny rachunek tkwi, często przekonanie, że nie ma innej drogi prowadzącej do realizacji oryginalnego pomysłu produkcyjnego bądź usługowego. Pomysł taki jest niekiedy rezultatem uważnej obserwacji i krytycznej analizy otoczenia rynkowego. Można go potraktować jako szansę uzupełnienia istniejącej luki rynkowej, a zarazem wyprzedzenia potencjalnej konkurencji, która tego jeszcze nie dostrzegła i uzyskania godziwego zarobku. Często jednak taka konstatacja obciążona jest brakiem obiektywizmu i dystansu wobec własnego pomysłu. Własny pomysł wydaje się najlepszy, odruchowo eksponuje się zalety i przymyka oko na ewentualne wady, wychodząc z założenia, że można będzie sobie jakoś poradzić. Dlatego dobrze jest przeprowadzić weryfikację pomysłu, chociażby poprzez prezentację go znajomym, celem uzyskania ich opinii.
Często ktoś mający pomysł chce jak najszybciej przystąpić do jego realizacji, a szczególnie wtedy, kiedy jednocześnie uważa, że trafia mu się wyjątkowa okazja, przejawiająca się np. w postaci możliwości taniego pozyskania lokalu, nabycia niezbędnych urządzeń lub zwerbowania wspólnika. W takim przypadku znacznie zostanie obniżony poziom krytycyzmu wobec pomysłu, potencjalne możliwości wykonawcze dominują nad racjonalną analizą stanu. Dobrze jest jednak, nawet w takiej sytuacji, dokonać w miarę pełnego przeglądu alternatywnych metod realizacji planowanego przedsięwzięcia.
Sam pomysł niestety nie uczyni Cię bogatym, ani nie zrujnuje Twojej firmy. Dlatego tak istotne jest to, kto stoi za tym pomysłem i jak go zrealizuje. A zatem aby zaprezentować siebie i swój wizerunek własnego biznesu konieczne jest sporządzenie biznes planu. Już w trakcie jego tworzenia zmuszeni jesteśmy do dokładnego przemyślenia przedsięwzięcia, co z znacznej mierze zminimalizuje prawdopodobieństwo popełnienia błędów w przyszłości. Sporządzenie biznes planu dla wielu z nas jest zajęciem zbyt pracochłonnym i długotrwałym, a zatem, niejednokrotnie okazuje się, że trud sporządzania biznes planu podejmują jedynie jednostki najbardziej zaangażowane. Okazuje się jednak, że szanse na osiągnięcie sukcesu rosną proporcjonalnie do wkładu i zaangażowania, jaki wniesiono w pierwszej fazie realizacji pomysłu na własny biznes czy projektu przedsięwzięcia. Sporządzony dobry biznes plan potrafi skutecznie odróżnić ludzi czynu od marzycieli.
Zakres i stopień szczegółowości oraz objętość biznes planu determinują specyfika i skala przyszłej działalności gospodarczej. Ze względu na podmiot kreujący przedsiębiorstwo, możliwości finansowe, kwestie formalno-prawne i podatkowe, mniej lub bardziej skomplikowaną i czasochłonną procedurę rejestracyjną, mniejsze lub większe zaangażowanie środków, wybierana jest jedna z wielu istniejących form sporządzania biznes planu. Jeżeli otwieramy niewielką firmę we własnym mieszkaniu i biznes plan ma służyć wyłącznie naszym celom, wystarczy kilka zapisanych stron ujmujących najważniejsze zagadnienia. Jeżeli nasza firma ma zatrudniać pracowników, otwierać oddziały, itp., wówczas nasz biznes plan musi uwzględniać szereg aspektów szczegółowych oraz zawierać długofalową strategię.