W poprzednim odcinku starałem się wyjaśnić pojęcie – rozwój zrównoważony. Pojęcie rozwoju łączy się z określeniem celu jaki chcemy osiągnąć. Jeżeli mamy określony cel to planujemy jak go osiągnąć. W sytuacji gdy chcemy osiągnąć cel za kilkanaście lat planowanie nazywa się strategicznym. Choć znaczenie strategii wywodzi się z nauk wojskowych obecnie jest powszechnie używane w różnych dziedzinach życia. Swoje strategie rozwoju mają firmy, mają państwa i samorządy.
Najprostsza definicja tego pojęcia sprowadza się do stwierdzenia: strategie to przemyślane działania podejmowane w celu osiągnięcia założonego celu długoterminowego. Główne pytania na które odpowiada strategia to: co i jak chcemy osiągnąć za dziesięć lat lub więcej, jest zatem sposobem na planowanie działań w długiej perspektywie czasu. Oczywiście najważniejsze jest określenie celu do którego zmierzamy. Budując strategie definiujemy cel główny (jest on nieraz nazywany wizją),oraz cele bezpośrednie i cele szczegółowe. (Żeby to wyjaśnić posłużę się przykładem planowania strategicznego rodzinie, związanym z wychowaniem dzieci. Oczywiście bardzo chcemy aby nasze dzieci gdy już będą dorosłe były zdrowe, szczęśliwe i bogate i to jest nasz cel główny. Cele bezpośrednie które zapewnią jego osiągnięcie będzie wyższe wykształcenie dzieci i np. zapewnienie dziecku samodzielnego mieszkania. Do zdobycia wykształcenia wyższego niezbędne jest osiągnięcie celów szczegółowych tj. ukończenie podstawówki, gimnazjum, liceum czy wyższej uczelni.
Określając cel, który chcemy osiągnąć, powinniśmy w miarę precyzyjnie określić zasoby które możemy przeznaczyć na jego realizację. O ile te zasoby, które mamy w chwili podejmowania prac nad strategią możemy określić, o tyle przyszłe, które będziemy mieli do dyspozycji, jest już zdecydowanie trudniej.
Bardzo ważnym elementem strategii jest sposób sprawdzania jej realizacji (monitoring) i możliwość jej aktualizacji, do czego konieczne jest wybranie wskaźników przy pomocy których będziemy określać stopień realizacji strategii. Bieżąca ocena realizacji celu wraz z ceną pozwala na modyfikację celów.
Chodzimy na wywiadówki, oceniamy świadectwa, w razie potrzeby staramy się zapewnić dziecku korepetycję. Od tego zależy wybór szkoły, rodzaj studiów i uczelni. Oczywiście bierzemy przy tym pod uwagę aktualne zasoby. Możemy w pewnym momencie dojść do wniosku, mamy takie zasoby, że wysyłamy dziecko na studia za granicę albo będzie nas stać na zapewnienie mu samodzielnego mieszkania.
Z budową strategii wiąże się też problem udziału w jej tworzeniu tych których dotyczy.
W rodzinach większość naszych bieżących działań podporządkowanych jest osiągnięciu jakiegoś celu strategicznego, choć nie mamy opracowanych w tym celu dokumentów. Samorządy lokalne mają obowiązek opracowywania strategii, a radni przyjmują ją w drodze uchwał. Strategia rozwoju powiatu powstała kilka lat temu. Od czasu jej uchwalenia nie udało się ocenić w jaki sposób jest realizowana, dokonać ewentualnej aktualizacji. Świadczy to o stosunku władz samorządowych do problematyki planowania, ale czy tylko? Grzegorz Grabowski