08. Kolejowa mieszkaniówka

Od początku 2000 roku PKP sprzedała prawie 47 tysięcy mieszkań. W wyniku tych działań koszty gospodarki mieszkaniowej z 282,6 mln zł. w 2001 spadły do 173.6 mln zł w 2001 roku. czyli o 109 mln zł, zaś przychody wzrosły z 123.9 mln zł do 154,9 mln zł. Przy czym, co istotne, wynik na działalności mieszkaniowej w lokalach w budynkach eksploatacyjnych zawsze przez te lata był dodatni i stale ujemny w lokalach w budynkach mieszkalnych.

Wyniki gospodarki mieszkaniowej w ostatnich latach: minus 158 mln w 2001, 141 w 2002, 11,6 w 2003, 2,9 za okres styczeń-litopad 2004, 18,7 mln za 2005. Widać więc wyraźnie, że pozostałe na stanie PKP mieszkania generują poważny wynik ujemny i wyhamowana została dynamika zmniejszania straty finansowej.
Sprzedaż mieszkań w latach 2000-2005: 2000r. – 10.130 lokali, 2001r.- 7582 lokale, 2002r.- 10399 lokali, 2003r.- 7094 lokali, 2004r. – 6354 lokali, 2005 r. – 5105 lokali .
Przyczynami spowolnienia w ostatnich dwóch latach sprzedaży mieszkań były problemy z regulacją stanów prawnych gruntów, na których położone są budynki mieszkalne i znaczny spadek zainteresowania wykupem spowodowany m.in. wprowadzeniem od 1 maja 2004 roku opłaty od czynności cywilno-prawnych liczonej od wartości rynkowej lokalu.
W latach 2000-2005 PKP ze sprzedaży lokali mieszkalnych uzyskała 167,5 mln zł. Rozwiązano także rezerwę w wysokości 342 mln zł na przewidywaną stratę z tytułu sprzedaży i nieodpłatnego przekazywania mieszkań na rzecz gmin.
Na początku 2006 roku PKP posiadała około 50,6 tys. lokali mieszkalnych, z czego prawie 17 tys. nie może być sprzedana .Ponad 5,3 tys. nie podlega sprzedaży ze względu na to, że znajduje się w budynkach wykorzystywanych do celów zarządzania koleją lub eksploatacji i utrzymania, około 10 tyś. mieszkań znajduje się na terenach przykolejowych w odległości poniżej 20 metrów od torów . Położenie takich budynków nie spełnia warunków określonych przepisami Ministra Infrastruktury w sprawie wymagań w zakresie odległości i warunków dopuszczających usytuowanie budowli i budynków , drzew lub krzewów, elementów ochrony akustycznej i wykonywania robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych, a także sposobu urządzania i utrzymywania zasłon odśnieżnych oraz pasów przeciwpożarowych (z dnia 10 listopada 2004 r.). Ponad 1700 mieszkań znajduje się na gruntach będących własnością osób trzecich i uregulowanie stanu prawnego gruntu na rzecz PKP wymaga poniesienia dużych nakładów finansowych przekraczających ewentualne wpływy ze sprzedaży.
Przygotowywany na rok 2006 plan sprzedaży i przekazywania lokali mieszkalnych gminom zakłada zmniejszenie zasobów o 13,1 tys. mieszkań. Na rok 2007 PKP dysponować będzie ok. 20 tys. mieszkań, które mogą podlegać zbyciu.
Samorządom gminnym i spółdzielniom mieszkaniowym przekazano łącznie 5,9 tys. mieszkań. Gminy jednak ze względu na skutki finansowe przejęcia i dalszego utrzymywania substancji mieszkaniowej, która w zdecydowanej większości jest w złym stanie technicznym a większość lokali jest zadłużona, nie przejawiają woli szybkiego przejęcia lokali od PKP.
W tej sytuacji realizacja planów zbywania mieszkań z zasobów mieszkaniowych PKP wydaje się mało realna. Realizację dotychczasowych działań służb PKP zdecydowanie negatywnie oceniła Najwyższa Izba Kontroli (informacja o wynikach kontroli gospodarowania mieniem przez PKP S.A. z 2005 roku – na stronie www.bip.nik.gov.pl ). Pamiętać też należy, że w zasobach pozostały z reguły mieszkania, dla których nie znaleziono dotąd nabywców. W tej sytuacji strata finansowa w gospodarce mieszkaniowej PKP może znacząco wzrosnąć.
W znacznej mierze jedynym realnym sposobem redukcji kosztów w gospodarce mieszkaniami pozostaje ich przekazanie gminom. Warto więc już dziś pamiętać o potrzebie nowelizacji art.81 (ustawy z dnia 8 września o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe) i przedłużeniu terminu przekazywania mieszkań gminom, co najmniej do końca grudnia 2007 roku .